Danıştay, mutlaklaşan bir disiplin cezasında, davacı tarafından hakkında verilen disiplin cezasının üst makamca verilmiş bir soruşturma onayı olmadan soruşturma yapılarak verildiğini 10 gün evvel öğrendiğinden bahisle disiplin cezasının yok kararında sayılarak kaldırılmasına ait müracaatın dikkate alınmamasına ait davada verdiği kararda, argüman edilen bu durumların disiplin soruşturmasını mutlak olarak sakatlayan bir konu olmadığı belirtti.
Kararda, detaylı olarak sakat süreç hakkında açıklamalarda bulunan Danıştay 8. Dairesi, amirin onayı ve soruşturma buyruğunun bulunmamasını tamamlayıcı ögelerde bir eksiklik olduğunu; mutlak butla süreçlerin dava edilmesine bile gerek bulunmadığını, şayet idarece bu türlü bir süreç uygulanmaya devam edilirse müddet kaydı olmaksızın dava edilebileceğini, mahkemelerinde bu cins sakatlıkların olup olmadığı öncelikle araştırması gerektiğini belirtti.
Memurlar Net Açıklaması: Disiplin sürecinde yapılan tarz yanlışları, (Amirin onayı ve soruşturma buyruğu olmaması, savunma hakkı verilmemesi vs) Danıştay tarafından sürecin iptalini gerektiren sebeplerdir.
Buradaki davada dikkat edilmesi gereken konu ilgilinin verilen disiplin cezasına müddetinde itiraz etmemesi ve bu mühlet geçtikten sonra yapılan itirazın yargı mercilerince reddedilmesi üzerine, verilen disiplin cezasının kaldırılması için yapılan metot kusurundan yola çıkarak MUTLAK BUTLAN argümanında bulunmasıdır.
İlgili tarafından, soruşturma basamağında ve sonrasında belirtilen eksiklikleri münasebet göstererek süreci yargı mercilerinde iptal ettirmesi mümkün bulunmakla birlikte; Danıştay’ın bu bahiste yaklaşımı, 2 yıllık vakit aşımı dolmaması halinde tarz eksikliklerinin giderilerek disiplin cezasının verilebileceği istikametindedir.
Danıştay 8. Daire Başkanlığı; Temel No: 2016/12645, Karar No: 2018/3792, Karar Tarihi:03/07/2018
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dava, … Fen Edebiyat Fakültesinde Fakülte Sekreteri olarak misyon yapan davacı tarafından, Yükseköğretim Kurumları Yönetici, Öğretim Elemanı ve Memurları Disiplin Yönetmeliğinin 8/a hususu uyarınca 1/30 oranında aylıktan kesme cezası ile cezalandırılmasına ait sürecin, yok kararında olduğundan bahisle kaldırılmasına yönelik talebinin reddine ait davalı yönetimin 28.09.2015 tarih ve 17372 sayılı sürecinin iptali istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesince, davalı idarece davacının talebinin, daha evvel disiplin cezasının dava konusu edildiği ve verilen kararın katılaştığı, münasebetiyle birebir süreçle ilgili olarak katılaşan mahkeme kararlarına karşın bir süreç tesis etme yetkilerinin bulunmadığı gerekçesiyle reddedildiği, fakat davacının evvelki davadaki sebeplerden büsbütün farklı bir olguya dayanarak (işlemin yok kararında olduğunu ileri sürerek) yönetime başvurduğu, ilgililerin yok kararında olduğunu argüman ettikleri süreçler için her vakit yönetime başvurabilecekleri yahut dava açabileceklerinin açık olduğu, davalı idarece, disiplin cezasıyla ilgili kesin karar bulunup bulunmadığı dikkate alınmadan, davacının talebi doğrultusunda, dava konusu edilen disiplin cezasının yok kararında olup olmadığı konusunda kıymetlendirme yapılarak bir karar alınması gerekirken, disiplin cezasının kesinleştiğinden bahisle tesis edilen dava konusu süreçte sebep ögesi tarafından hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu sürecin iptaline karar verilmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Tarzı Kanunu’nun “İdari dava cinsleri ve idari yargı yetkisinin sınırları” başlıklı 2. hususunun 1. fıkrasında; iptal davalarının, idari süreçler hakkında yetki, hal, sebep, bahis, amaç taraflarından biri ile hukuka karşıt olduklarından ötürü iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılabilecekleri karara bağlanmıştır.
İdarenin vazifelerini yerine getirirken tek taraflı olarak yaptığı irade açıklaması ile hukukî sonuç yaratan, hukuk nizamında değişiklik yapan idari süreçler yetki, form, sebep, husus ve gaye istikametlerinden hukuka uygun olmak zorundadır. Bu öğelerden rastgele birinde hukuka karşıtlığın bulunması idari süreci sakatlar ve sürecin iptalini gerektirebilecek nitelikte olabilir.
Bazı süreçler de vardır ki, bunlar, yönetim hukukunda “yok hükmünde” olan süreçler denilen, sakatlıkları çok ağır olan ve hukuk dünyasında hiç doğmamış kabul edilen süreçlerdir. Yönetim hukukunda, kurucu öğelerinde derhal fark edilebilir nitelikte ağır ve açık sakatlıkları bulunan süreçler, “yok hükmünde” olan süreçler olarak tanımlanmaktadır.
Bilindiği üzere bir sürecin geçerli olabilmesi için asli ve tamamlayıcı öğeleri taşıması gerekir. Bu öğelerden birisinin bulunmaması süreci sakat duruma getirir. Bir sürecin tamamlayıcı öğelerindeki eksiklikler de bu süreci değişik derecelerde sakatlar. Tamamlayıcı öğelerdeki eksiklikler nedeniyle sakat olan idari süreçler metoduna uygun biçimde idarece geri alınıncaya yahut aleyhine açılan bir dava sonucu iptal edilinceye kadar hukuk aleminde yürürlüğünü sürdürür. Ancak bir idari sürecin asli öğelerinde eksiklik varsa, bu durum sürecin “yok” sayılmasına neden olur ve ilgililer hakkında karar tabir etmezler, hukukî durumda değişiklik yaratmazlar, zira hiç var olmamış sayılırlar.
Bilindiği üzere, yok kararında olan süreçlerin iptalleri için dava açmaya gerek yoktur. Fakat, yönetimin sürecini yok kararında saymayıp yürütmeye devam etmesi, ilgiliyi bu sürecin iptali için dava açmaya zorlayabilir. Bu üzere durumlarda, idari yargı yerince, dava konusu sürecin yok kararında olup olmadığının öncelikle araştırılması, şayet sürecin yok kararında sayılmasını gerektirecek nitelikte bir hukuka karşıtlık tespit edilirse; mühlet şartıyla bağlı kalınmaksızın, dava konusu sürecin yok kararında olduğuna karar verilerek uyuşmazlığın çözülmesi gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden; Süleyman Demirel Üniversitesi Genel Sekreteri olarak misyon yapan davacının, Yükseköğretim Kurumları Yönetici Öğretim Elemanı ve Memurları Disiplin Yönetmeliğinin 8/a hususu uyarınca aylıktan kesme cezası ile cezalandırılmasına ait 17.04.2013 tarih ve 5000 sayılı sürecin iptali istemiyle açtığı davada, yönetim mahkemesince 04.12.2013 tarih ve E:2013/1141, K:2013/1296 sayılı kararıyla davanın süre aşımı tarafından reddine karar verildiği, bu kararın Danıştay Sekizinci Dairesinin 08.05.2014 tarih ve E:2014/1284, K:2014/3782 sayılı kararıyla onandığı, Dairenin 08.12.2014 tarih ve E:2014/7899, K:2014/9917 sayılı kararıyla da karar düzeltme isteminin reddine karar verildiği ve kararın katılaştığı, akabinde davacı tarafından, 2015 yılının Ağustos ayında, hakkında verilen disiplin cezasının üst makamca verilmiş bir soruşturma onayı olmadan soruşturma yapılarak verildiğini 10 gün evvel öğrendiğinden bahisle disiplin cezasının yok kararında sayılarak kaldırılması talebiyle 24.08.2014 tarihinde davalı yönetim başvurduğu, davalı yönetimin 28.09.2015 tarih ve 17372 sayılı süreciyle, kelam konusu disiplin cezasının idari yargı mahkemelerinde tüm itiraz kademeleri tamamlanarak mutlaklaşan bir süreç olduğu, mutlaklaşmış mahkeme kararlarına karşın süreç tesis etme yetkilerinin bulunmadığı gerekçesiyle davacının müracaatının reddi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Olayda; davacı tarafından aylıktan kesme cezası ile cezalandırılmasına ait 17.04.2013 tarih ve 5000 sayılı sürecin rektör onayı ve soruşturma buyruğu olmaksızın yürütülen soruşturma sonucunda tesis edildiği, münasebetiyle da disiplin cezasına ait sürecin yok kararında olduğundan bahisle kaldırılması istemiyle yönetime yapılan müracaatın reddine ait süreç dava konusu edilmektedir.
Uyuşmazlığın tahlili için, rektör onayı ve soruşturma buyruğu olmaksızın yürütülen soruşturma sonucunda süreç tesisinde, disiplin cezasının yok kararında sayılmasını gerektirecek nitelikte bir hukuka karşıtlık olup olmadığı konusunun açıklığa kavuşturulması gerekmektedir.
Yargısal içtihatlarda ve öğretide, yokluk halinin fakat, sürecin asli kurucu öğesi olan yetki öğesi tarafından incelenmesinde işlev yahut yetki gaspı hallerinin saptanması yahut yasanın açıkça yasakladığı bir mevzuda yapılması halinde mümkün olabileceği kabul edilmektedir. Rastgele bir özel hukuk hukukî bireyinin kamu kurumu yerine geçerek kamulaştırma kararı alması yahut görev müddeti sona eren bir kamu görevlisinin vazifeden ayrıldıktan sonra süreç tesis etmesi “yetki gasbı”na; belediye meclisince çıkarılan yönetmelikle vergi konulması ise “fonksiyon gasbı”na örnek olarak gösterilebilir. Bu üzere durumlarda, sürecin varlık şartları oluşmamış olduğundan şahsen sürecin yokluğu sonucu doğmakta, süreç hiç doğmamış, var olmamış sayılmakta, bu çeşit süreçlere karşı açılacak davalarda yargı yeri sürecin yok kararında olduğunun tespitine karar vermektedir.
Davacının rektör onayı ve soruşturma buyruğu olmaksızın yürütülen soruşturma sonucunda disiplin cezası verildiği savı ise, süreçte işlev yahut yetki gaspı hallerinin saptanmadığı ve yasanın açıkça yasakladığı bir bahiste süreç tesis edilmediği açık olduğundan disiplin cezasına ait süreci tamamlayıcı ögelerinden hal istikametinden sakat hale getirmekte ve bu hukuka karşıtlık idari sürecin iptal edilmesini gerektirebilecek nitelikte olup sürecin yok kararında sayılmasına neden olmaz. Davacının bu argümanı lakin disiplin cezasının iptali istemiyle açılan davada hukuka terslik sebebi olarak ileri sürülebilir ve disiplin cezasına ait yargılamada göz önüne alınabilir.
İptal davalarında, idari süreçler hakkında hukuka uygunluk kontrolü yapılmaktadır. Bilhassa vurgulanması gereken konu, yetki ve biçim ögeleri tarafından hukuka uygun olduğu anlaşılan bir sürecin, idarece gösterilen sebeple hudutlu olarak yargısal kontrolünün yapılamayacağı, sürecin, mevcut yasal düzenlemeler bütünlüğü içinde hukuka uygun bir sebebin bulunup bulunmadığının, yönetim hukukunun en besbelli unsuru olan resen araştırma prensibi çerçevesinde incelenmesi gereğidir.
Görülmekte olan bir davada idarece dava konusu sürecin tesisinde temel alınmamış, lakin yargı yerince evrakın incelenmesi sonucu öbür bir neden saptanmış ve idarece ileri sürülen nedenin hukuken geçerli olmadığı belirtilmiş ise, Yönetimin ileri sürdüğü sebep dışında belgede saptanan nedene nazaran uyuşmazlığın çözümlenmesi yönetim hukukunda “sebep ikamesi” prensibi olarak nitelendirilmektedir.
Bu durumda; Yönetim Mahkemesince dava konusu süreç sebep ögesi tarafından hukuka alışılmamış bulunarak iptal edilmiş ise de; yönetim hukukunun resen araştırma prensibi ile sebep ikamesi prensipleri çerçevesinde; davacı tarafından disiplin cezasının yok kararında olduğuna ait ileri sürülen tezler sürecin yok kararında sayılmasına neden olmayacağından davacı tarafından disiplin cezasının yok kararında sayılarak kaldırılması istemiyle yönetime yapılan müracaatın reddine ait süreçte hukuka karşıtlık, aksi istikamette verilen Mahkeme kararında ise tüzel isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle; Isparta Yönetim Mahkemesinin temyize mevzu kararının bozulmasına, evrakın yine bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine, bu kararın bildirim tarihini izleyen 15 (onb eş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 03/07/2018 tarihinde oy birliği ile karar verildi. Yoluna
Yorum Yok