2020 ve 2021 yıllarına yönelik Kamu Vazifelileri Hakem Heyeti KararınınBirinci Kısmında yer alan “Sözleşmeli çalışanın daima vazife yolluğu” başlıklı 47. unsurundaki; “(1) 6245 sayılı Harcırah Kanununun daima vazife yolluğuna ait kararları, birebir Kanuna tabi yönetimlerde ayın yahut haftanın birtakım günleri ya da günün muhakkak saatleri üzere kısmi vakitli çalışan kontratlı işçi hariç olmak üzere, kontratlı işçi durumlarında istihdam edilenlerden mevzuatı yahut kontratı uyarınca daima misyon yolluğu ödenmeyenler hakkında 5 inci derece takımlı memur için tespit olunan gündelik meblağı temel alınarak uygulanır.” hükümlerince naklen yahut süreksiz misyonla öteki bir mahale gönderilenlere “Daimi görev harcırahı” yani daima vazife yolluğu ödeneceği belirtilmiştir.(Nakil olan işçiye verilen harcıraha “sürekli vazife yolluğu” denilmektedir)
Kamu Vazifelileri Hakem Şurası kararında yer alan bu karara nazaran, gerek eş ve sıhhat durumu gerekse de isteğe bağlı yapılan tayinlerde kontratlı çalışana, 5. dereceli takımlı memur temel alınarak, daimi vazife harcırahı verilecektir.
Kamu Vazifelileri Hakem Konseyi KararınınBirinci Kısmında yer alan ” Yürürlük mühleti ve tereddütlerin giderilmesi “ başlıklı 3. hususu 1. fıkrasındaki; ” (1) Bu Karar, 1/1/2020-31/12/2021 tarihleri ortasında uygulanır.” hükümleri nedeniyle kontratlı işçiye yolluk ödenmesi süreci 1 Ocak 2020 tarihinden itibaren başlayacaktır.
Sitemize iletilen bilgilere nazaran birtakım vilayet ulusal eğitim müdürlükleri kontratlı öğretmenlere “sürekli vazife yolluğu” ödemekte iken kimileri ise ödememektedir. Ödeyenlerin ödemesi Danıştay karalarına nazaran isabetledir. Ödemeyenler için ise yolluğun talep edilmesi ve hukuksal sürecin başlatılması gerekmektedir.
Peki yolluğun talep edilmesi ve hukuksal süreç ne vakit başlatılmalıdır?
ANAYASA MAHKEMESİ; NAKLEN ATAMALARA YOLLUK VERİLMESİ GEREKTİĞİNE HÜKMETMİŞTİR
Anayasa Mahkemesinin 2006/44 temel sayılı 20/03/2008 Tarihli İptal Kararının münasebetinde; “İlk sefer devlet memurluğuna atanan kişi, misyonuna başlayıncaya kadar memur ya da kamu vazifelisi sayılmamakta, misyonuna başladığı tarihten itibaren kamu vazifelisi sıfatını kazanmaktadır. Bu müddete ait olarak kendisine aylık ödenmemekte, tedavi yardımı hizmetleri ile memurlara ve öbür kamu görevlilerine sağlanan bir grup haklardan yararlandırılmamaktadır. Meğer naklen atanan kamu vazifelileri, naklen atama sürecinin yapıldığı tarihten evvel kamu vazifelisi olup, belli bir statü hukuku içerisinde kendilerine yüklenilen kamu misyonunu yerine getirmektedirler. Bu durumda, birinci sefer devlet memurluğuna atananlar ile hala devlet memuru olup da naklen ataması yapılanlar tıpkı hukukî pozisyonda bulunmamaktadırlar.”
“…..ilk sefer devlet memurluğuna atanan şahıslar kamu vazifelisi sıfatını, misyonlarına başladıkları tarihten itibaren kazandıklarından ve vazifelerine başlamadıkları sürece kamu vazifelisi sayılmadıklarından, atandıkları misyon yerlerine ulaşıncaya kadar üstlendikleri sarfiyatların kamu hizmetinin yürütülmesinden kaynaklandığını söylemek mümkün değildir. Bu türlü olunca da, atandıkları yere giderken üstlendikleri masrafların kamuca paylaşılması mecburiliği bulunmamaktadır.”
DANIŞTAY; KONTRATLI İŞÇİYE YOLLUK ÖDENMEMESİ TARAFINDAKİ KARARI İPTAL ETMİŞTİR
Danıştay İkinci Dairesinin 26/12/2013 tarihli ve E:2009/140, K:2013/12270 sayılı kararı ile Kontratlı İşçi Çalıştırılmasına Ait Temeller’in 4. hususundaki “Sözleşmeli işçiye süreksiz vazife yolluğu dışında harcırah ödenmez” ibaresi iptal edilmiştir.
Söz konusu Danıştay Kararında “temel ve asli işlevleri kamu hizmetini yürütmek olan kamu vazifelileri, kamu hizmetinin düzgün işlemesi için, ya kendi isteklerine dayalı olarak ya da re’sen kanunlarda yer alan kurallar çerçevesinde, yetkili idari makamlarca bulundukları yerden öbür bir yere atanabilmekte, bu atamaya bağlı olarak da yeni vazife yerlerinde vazifeye başlayabilmek için birtakım masraflar yapmak zorunda kalmaktadırlar. Yolluk ödemesi, kamu hizmetinin gerektirdiği durumlarda bu hizmet için görevlendirilen şahısların katlanacakları sarfiyatları karşılamak üzere yapılan mali ödemeyi içeren bir idari süreç olup, atama süreci sonucunda vazife yeri değişen kamu görevlisinin karşı karşıya kaldığı külfetin kamu hizmetinin yürütülmesinden kaynaklanması nedeniyle, Kanun koyucu tarafından bu külfetin kamuca karşılanması emeliyle yasal düzenlemeler yapıldığı, 29/03/2009 günlü, 27184 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, Kontratlı İşçi Çalıştırılmasına Ait Temellerde Değişiklik Yapılmasına Dair Temeller’in 5. unsuru ile kelam konusu Esaslar’a Ek 3. husus eklenerek, kontratlı işçinin belli koşullan taşıması şartıyla naklen atanmalarına yönelik düzenleme getirildiğine nazaran, misyon yeri değişikliği nedeniyle kamu hizmetinin yürütülmesinden kaynaklanan külfetin kamuca karşılanması gayesiyle kontratlı çalışana harcırah ödenmesi gerektiğinden, anılan ibarede hukuka uyarlık görülmediği” kararına yer verilmiştir.
DANIŞTAY; VAZİFE YERİ DEĞİŞEN KONTRATLI İŞÇİYE BU ESNADA KATLANDIĞI ZARURÎ SARFİYATLARIN KARŞILIĞI OLARAK YOLLUK ÖDENMESİ GEREKTİĞİNE HÜKMETMİŞTİR
Danıştay 5. Dairesinin 2010/683 Temel Sayılı 25/06/2010 Tarihli Yürütmeyi Durdurma Kararının münasebetinde; “T.C. Anayasası’nın Çalışma Hakkı ve ödevi başlıklı 49. unsurunda: “Çalışma herkesin hakkı ve ödevidir. Devlet, çalışanların hayat düzeyini yükseltmek, çalışma hayatını geliştirmek İçin çalışanları ve işsizleri korumak, çalışmayı desteklemek, işsizliği önlemeye elverişli ekonomik bir ortam yaratmak ve çalışma barışını sağlamak için gerekli önlemleri alır.” kararı yer almıştır.
Temel ve asli işlevleri kamu hizmetini yürütmek olan kamu vazifelileri, kamu hizmetinin düzgün işlemesi için ya kendi isteklerine dayalı olarak, ya da re’sen kanunlarda yer alan kurallar çerçevesinde, yetkili idari makamlarca bulundukları yerden öbür bir yere atanabilmekte, bu atamaya bağlı olarak da yeni vazife yerlerinde misyona başlayabilmek için kimi masraflar yapmak zorunda kalmaktadırlar. Yolluk Ödemesi; kamu hizmetinin gerektirdiği durumlarda bu hizmet için görevlendirilen şahısların katlanacakları sarfiyatları karşılamak üzere yapılan nakdî ödemeyi içeren bir idari süreç olup atama süreci sonucunda vazife yeri değişen kamu görevlisinin karşı karşıya kaldığı külfetin kamu hizmetinin yürütülmesinden kaynaklanması nedeniyle, Kanun koyucu tarafından bu külfetin kamuca karşılanması emeliyle yasal düzenlemeler yapılmıştır.
29.3.2009günlü, 27184 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kontratlı İşçi Çalıştırılmasına Ait Asıllarda Değişiklik Yapılmasına Dair Temellerin 5. unsuru ile kelam konusu Temellere Ek 3. unsur eklenerek, kontratlı çalışanın makul kuralları taşıması şartıyla naklen atanmasına yönelik düzenleme getirilmiştir.
Anılan Asıllar ile günün gelişen şartlarına uygun olarak muhakkak durumlarda kontratlı çalışana nakil imkanı tanınması nedeniyle, misyon yeri değişen çalışana bu esnada katlandığı zarurî sarfiyatların karşılığı olarak yolluk ödenmesi gerekmektedir.” kararlarına yer verilmiştir.
DANIŞTAY; KANUNDA YER ALAN BİR AYLIK MÜDDETİN HAK DÜŞÜRÜCÜ MÜHLET OLARAK NİTELENDİRİLEMEYECEĞİNE HÜKMETMİŞTİR
6245 sayılı harcırah kanununun 59. hususunda düzenlenen mühlet dava mühleti olmayıp, verilen avansın kapatılması hedefine yönelik bir beyanname verme mühleti olarak düzenlenmiş olduğundan, beyanname verilmesi için öngörülen bu bir aylık müddetin hak düşürücü müddet olarak nitelendirilemeyeceği hakkında Danıştay 5. Dairesinin 1997/2699 karar, 1996/520 temel sayılı ve 20/11/1997 tarihli kararı bulunmaktadır.
Bu Danıştay kararında; “6245 sayılı Harcırah Kanununun “Harcırahın Sureti Tediye ve Mahsubu” başlıklı değişik 59. unsurunun 1. fıkrasında, harcırahın memurun ve hizmetlinin gidişinde ve ailenin nakli sırasında peşin olarak verileceği, harcırahın tam ölçüsünün evvelden tayin ve tespitinin mümkün olmadığı hallerde yetecek ölçüde paranın avans olarak verileceği; birebir unsurun 3. ve takip eden fıkralarında da, daimi memuriyetle bir yere gönderilenlerin, gidecekleri mahalle varış tarihinden ve muvakkat görev ile gönderilenlerin de memuriyet mahalline dönüş tarihlerinden itibaren bir ay zarfında harcırah beyannamelerini, evrakı müsbiteleri ile birlikte dairesi amirine tevdi edecekleri, beyannameyi alan daire amirlerinin, bunu vize ettikten sonra taşrada mahallin en büyük malmemuruna ve merkezde de alakadar mali mercie vermekle mükellef oldukları;
vaki masrafın verilen avans paradan fazla olması durumunda, bu fazlalığın tesviye, az olması halinde ise bu farkın re’sen istirdat olunacağı; harcırah itası ve avansların mahsubu muamelelerinde aksi sabit oluncaya kadar memurun beyanına prestij olunacağı karara bağlanmıştır.
Görüldüğü üzere anılan unsurda düzenlenen mühlet dava mühleti olmayıp, verilen avansın kapatılması maksadına yönelik bir beyanname müddetidir. Bu nedenle beyanname verilmesi için öngörülen bir aylık müddetin hak düşürücü bir müddet olarak nitelendirilemeyeceği açıktır.” hükümleri bulunmaktadır.
DANIŞTAY; VERDİGİ ÇEŞİTLİ KARARLARDA KONTRATLI ÇALIŞANA YOLLUK ÖDENMEMESİNE HÜKMETMİŞTİR
Danıştay İkinci Daire Başkanlığının Temel No: 2015/3695 Karar No: 2015/8792 11/11/2015 tarihli ve Danıştay İkinci Daire Başkanlığının Temel No: 2015/3694 Karar No: 2015/8791 11/11/2015 tarihli kararlarında; “Dava konusu sürecin yasal desteklerini oluşturan ve 06/06/1978 tarihli ve 7/15754 sayılı Bakanlar Konseyi kararı ile yürürlüğe konulan Kontratlı İşçi Çalıştırılmasına Ait Asılların 4. hususunda yer alan; “Sözleşmeli işçiye süreksiz vazife yolluğu dışında harcırah ödenemez.” ibaresi ile buna paralel olarak yürürlüğe sokulan Ulusal Eğitim Bakanlığı’nın 2006/58 sayılı Genelgesi’nin 11. unsurunda yer alan; “Sözleşmeli öğretmenlere daima vazife yolluğu ödenmeyecektir.” ibaresinin Danıştay İkinci Dairesi’nin 28/02/2011 günlü, E:2010/5994 sayılı kararıyla yürütmesinin durdurulmuş olması nedeniyle oluşan yeni hukuksal durum karşısında, davacının daima misyon yolluğunu alabilmek için, 2577 sayılı İdari Yargılama Yolu Kanunu’nun 10. hususu kapsamında yönetime her vakit başvurabileceği de açıktır.” kararları bulunmaktadır.
Danıştay İkinci Daire Başkanlığının Temel No: 2015/1900, Karar No: 2015/6522 ve 16/06/2015 tarihli kararında; “Mevzuatımızda açıktan atama, “yer değiştirme” kavramı içinde yer alan atama biçimleri dışında düzenlenmiş olup, bir şart süreç niteliği taşımaktadır. Objektif hukuktan doğan bir güç ve yetkinin kullanılması sonucu kişi, atama süreciyle, hak ve yükümlülükleri, yetki ve sorumlulukları kural süreçlerle evvelden belirlenmiş bir statüye sokulmaktadır. Yer değiştirme süreçlerinde ise, vazife yerinin ya da kurumun değiştirilmesi kelam konusu olmaktadır.
Yukarıda yer verilen düzenlemeler ve yargı kararları ışığında bir kıymetlendirme yapıldığında; davacının kontratlı öğretmen olarak vazife yapmaya başlamasıyla kamu vazifelisi statüsüne girmiş olduğu, öbür bir deyişle birinci kez devlet memurluğuna atanan kişi pozisyonunda bulunmadığı, birebir kurum içinde kontratlı işçi statüsünden vazife yeri değişerek ve ortada rastgele bir kesinti olmaksızın KPSS puanına nazaran takımlı statüye geçmesine ait atama sürecinin ise içerik itibariyle naklen atama niteliğinde olduğu sonucuna ulaşılmıştır.” hükümleri bulunmaktadır.
DANIŞTAY; 5 YIL İÇİNDE HARCIRAH TALEBİNDE BULUNULABİLECEĞİNE HÜKMETMİŞTİR
Danıştay 2. Dairesinin 2005/4297 Karar, 2004/7942 Temel Sayılı ve 23/12/2005 Tarihli kararında; Harcırahın hak sahibi bakımından kazanılmış bir hak teşkil ettiği ve bu bakımdan yönetime yapılacak bir müracaat üzerine alınacak yanıt doğrultusunda İdari Yargılama Yöntem Kanununda belirtilen müddetler içerisinde dava açılabileceği kararını vermiş olup, 2577 Sayılı Kanun’da öngörülen zamanaşımı müddetini kamu çalışanı lehine geniş yorumlamıştır.
Danıştay 2. Dairesinin 2005/4297 Karar, 2004/7942 Temel Sayılı ve 23/12/2005 Tarihli Kararına nazaran; yazılı istek üzerine atanmaları nedeniyle kendilerine harcırah ödemesi yapılmayan kamu çalışanları, 5 yıl içerisinde harcırah talebini içeren bir dilekçe ile kurumlarına başvurup gelecek yanıta nazaran yönetim mahkemelerinde 60 günlük müddet içerisinde dava açma hakkına sahiptirler.
Yukarıda yer verdiğimiz Kamu Vazifelileri Hakem Konseyi kararında yer alan kararlara nazaran; gerek eş ve sıhhat durumu gerekse de isteğe bağlı yapılan tayinlerde kontratlı işçiye, 5. dereceli takımlı memur temel alınarak, daimi vazife harcırahı ödenmesi süreci 1 Ocak 2020 tarihinden itibaren başlayacağından ve üstteki yüksek mahkeme yargı kararlarına nazaran de zati kontratlı işçiye yolluk ödenmesi gerektiğinden yolluk ödenmesini garanti altına almak için örneğin yaz periyodunda özür durumunda ötürü yer değiştiren kontratlı öğretmenlerimizin 1 Ocak 2020’den itibaren yolluklarını hazırladığımız dilekçe ile talep etmesi ödeme yapılmaz ise verilecek ret yanıtı gelmesi halinde ise kamu denetçiliği kurumuna (ombudsmana) başvurması yerinde olacaktır.
Ahmet KANDEMİR
Yorum Yok