Bir yükseköğretim kurumu tarafından, eğitim-öğretime başlamayan akademik ünitelerde vazifeli araştırma görevlilerine 2914 sayılı Yükseköğretim İşçi Kanununun 14 üncü hususunda Geliştirme Ödeneği ödenmiştir.
Sayıştay kontrolleri sonucunda, 19.04.2005 tarih ve 25791 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2005/8681 sayılı Bakanlar Şurası Kararı eki Geliştirme Ödeneği Ödenmesine Dair Karar uyarınca, yeni kurulan yükseköğretim kurumlarının fiilen eğitim-öğretim faaliyetine başlamamış olması durumunda geliştirme ödeneği ödenmemesi gerekirken, birtakım araştırma görevlilerine geliştirme ödeneği ödemesi yapıldığı tespit edilmiştir.
Sorumlular savunmalarında; doktorasını bitirmemiş araştırma görevlilerine yasal olarak ders Eda zaruriliği getirilmediğini, araştırma vazifelilerinin görev tarifleri ortasında araştırma, inceleme ve deneylerde Yardımcı olma ile yetkili organlarca verilen ilgili diğer vazifeleri yapmakla yükümlü olduklarını, ilgili öteki vazifeler ortasında ders vermenin yasal olarak Muhtemel olmadığını ve ders Eda vazifesinin üniversitelerde öğretim üyeleri (profesör, doçent dr. öğretim üyesi) ile öğretim vazifelisi olduğunu, bu sebeple Laf konusu ödemenin tamamı araştırma görevlilerine yapıldığından ve araştırma görevlisinin çalıştırılmasında eğitim ve öğretime fiilen başlaması ile rastgele bir irtibat bulunmadığını tez etmişlerdir.
Temyiz Heyeti Kararı ise; 2914 sayılı kanun ve Bakanlar Konseyi Kararında “öğretim elemanı” kavramının şuurlu olarak kullanıldığı, araştırma vazifelilerinin de “öğretim elemanı” oldukları; öğretim elemanları ortasında geliştirme ödeneği alabilmeleri açısından “ders verme-vermeme” halinde bir ayrıma da gidilmediği, fiilen eğitim öğretim faaliyetine başlanılmayan Devre için “Geliştirme Ödeneği Ödenmesine Dair Karar”ın 2 nci unsurunun nihayet fıkrasında sayılan unvanlara sahip olmayan araştırma görevlisi-öğretim elemanlarına geliştirme ödeneği ödenmesinin mevzuata karşıtlık teşkil ettiği Anlatım edilerek tazminin Tasdik edilmesine karar verilmiştir.
TEMYİZ HEYETİ KARARI
Tarih : 23.09.2020
No : 48227
GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
2914 sayılı Yükseköğretim İşçi Kanununun “Geliştirme ödeneği” başlıklı değişik 14’üncü hususunda:
“Diğer yükseköğretim kurumlarına nazaran sosyo-ekonomik açıdan daha az gelişmiş yerlerde öğretim yapan ve/veya kâfi sayıda öğretim elemanı sağlanamayan yükseköğretim kurumları ile bunların kısımlarında vazifeli öğretim elemanlarına; almakta oldukları aylık gösterge ve ek gösterge toplamının 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu uyarınca belirlenen aylık katsayı ile çarpımı sonucu bulunacak ölçünün beş katına kadar geliştirme ödeneği ödenebilir. Geliştirme ödeneği verilecek yükseköğretim kurumları, ödeneğin verilmesine ait yol ve asıllar ile Oran yahut ölçüleri, bu ödenekten yararlanma müddeti ile yararlanamayacak olanlar ve öbür konular Yükseköğretim Konseyi ile ulusal Eğitim Bakanlığının görüşü ve Maliye Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Heyeti Kararı ile tespit edilir. .”
hükmü yer almaktadır.
19.04.2005 tarih ve 25791 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2005/8681 sayılı Bakanlar Konseyi Kararı eki Geliştirme Ödeneği Ödenmesine Dair Kararın 1 inci unsurunda: “Diğer yükseköğretim kurumlarına nazaran sosyo-ekonomik açıdan daha az gelişmiş yerlerde öğretim yapan ve/veya kâfi sayıda öğretim elemanı sağlanamayan yükseköğretim kurumlarında vazifeli öğretim elemanlarına; almakta oldukları aylık gösterge ve ek gösterge toplamının memur aylık katsayısı ile çarpımı suretiyle hesaplanacak fiyata, ekli cetvelde yükseköğretim kurumlarının bulunduğu yerleşim yerlerine nazaran belirlenen oranların uygulanması sonucu bulunacak ölçüde geliştirme ödeneği ödenir. .” denilmektedir.
Aynı Kararın 2’nci hususunda:
“Geliştirme ödeneği;
a) Bu ödeneğin verilmesi öngörülen yerlerdeki yükseköğretim kurumlarına ilişkin öğretim elemanı takımına atanarak, atandığı yükseköğretim kurumunda fiilen çalışanlara,
b) 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 35 inci unsuru ve 40 ıncı unsurunun (b) fıkrası ile 41 inci hususu uyarınca öbür yükseköğretim kurumlarında görevlendirilenlere,
c) Takımı Öbür bir yükseköğretim kurumunda olmakla birlikte, geliştirme ödeneği verilmesi öngörülen yerlerdeki yükseköğretim kurumlarına rektör yahut dekan olarak tarzına Müsait halde atananlara, vazifenin yapıldığı yükseköğretim kurumlarının bulunduğu yerler için bu Karara ekli cetvelde öngörülen oranlar üzerinden fiilen misyon yaptıkları sürece ödenir.
2547 sayılı Kanunun 40 ıncı hususunun (a) fıkrasına dayanılarak yükseköğretim kurumlarında ders vermek üzere görevlendirilen öğretim elemanlarına, takımlarının yer aldığı yükseköğretim kurumunun bulunduğu yerler için ekli cetvelde öngörülen oranlar üzerinden geliştirme ödeneği ödenir.
Bu Karara ekli cetvelde geliştirme ödeneği ödenmesi öngörülen yerlerde yeni kurulan yükseköğretim kurumlarının fiilen eğitim-öğretim faaliyetine başlamamış olması durumunda bu yerlerdeki yükseköğretim kurumları için belirlenmiş geliştirme ödeneği, Laf konusu yükseköğretim kurumlarının eğitim öğretime başlaması konusunda Yükseköğretim Konseyi Başkanlığı tarafından müsaade verilmiş olması kaydıyla ve fiilen eğitim-öğretime başlanıncaya kadar yalnızca rektör, dekan, yüksekokul müdürü, enstitü müdürü ve konservatuar müdürü olarak atanmış öğretim elemanlarına ödenir.” kararı bulunmaktadır.
Buna nazaran, geliştirme ödeneği verilmesi öngörülen yerlerdeki yükseköğretim kurumlarına ilişkin öğretim elemanı takımına atanarak, atandığı yükseköğretim kurumunda fiilen çalışan bir öğretim elemanına bu ödeneğin ödenebilmesi için, ilgili yükseköğretim kurumunda fiilen eğitim-öğretime başlanmış olması gerekmektedir. İlgili yükseköğretim kurumunda fiilen eğitim-öğretime başlanmamış ise lakin bu ödenek eğitim-öğretime başlaması konusunda Yükseköğretim Konseyi Başkanlığı tarafından müsaade verilmiş olması kaydıyla ilgisine nazaran rektör, dekan, yüksekokul müdürü, enstitü müdürü ve konservatuar müdürü olarak atanmış öğretim elemanlarına ödenebilecektir.
Sorumlu(lar), 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 3’üncü hususu “Tanımlar” kısmında; “d) Üniversite: Bilimsel özerkliğe ve halk tüzelkişiliğine sahip yüksek seviyede eğitim – öğretim, bilimsel araştırma, yayın ve danışmanlık yapan; fakülte, enstitü, yüksekokul ve gibisi kurum ve ünitelerden oluşan bir yükseköğretim kurumudur.” denildiğini, söz konusu hususta daima “yükseköğretim kurumu” kavramına atıfta bulunulduğunu, bu husus ile Kuruluş olarak taraflarınca …………….. Üniversitesinin anlaşılmakta olduğunu, Üniversitenin bir ünitesi olan Devlet Konservatuarı Yüksekokulunun fiilen eğitim ve öğretime başlamasının kastedilmediğini ileri sürmekte ise(ler) de; Yükseköğretim kurumlarının nelerden müteşekkil olduğunu tanımlayan 2547 sayılı Kanunun 3 üncü unsurundaki:
“. c) (Değişik birinci paragraf: 29/6/2001 – 4702/1 md.) Yükseköğretim Kurumları: Üniversite ile yüksek teknoloji enstitüleri ve bunların bünyesinde yer Meydan fakülteler, enstitüler, yüksekokullar, konservatuvarlar, araştırma ve uygulama merkezleri ile bir üniversite yahut yüksek teknoloji enstitüsüne bağlı Uğraş yüksekokulları ile bir üniversite yahut yüksek teknoloji enstitüsüne bağlı olmaksızın ve kar gayesine yönelik olmamak kuralı ile vakıflar tarafından kurulan Uğraş yüksekokullarıdır. (Değişik:3/4/1991 – 3708/1 md.) Yüksek teknoloji enstitüsü, Özellikle teknoloji alanlarında yüksek seviyede araştırma, eğitim – öğretim, üretim, yayın ve danışmanlık yapan, halk hükmî kişiliğine ve bilimsel özerkliğe sahip bir yükseköğretim kurumudur.
d) Üniversite: Bilimsel özerkliğe ve halk tüzelkişiliğine sahip yüksek seviyede eğitim – öğretim, bilimsel araştırma, yayın ve danışmanlık yapan; fakülte, enstitü, yüksekokul ve gibisi kurum ve ünitelerden oluşan bir yükseköğretim kurumudur.
e) Fakülte: Yüksek seviyede eğitim – öğretim, bilimsel araştırma ve yayın yapan; kendisine üniteler bağlanabilen bir yükseköğretim kurumudur.
f) Enstitü: Üniversitelerde ve fakültelerde birden Çok emsal ve ilgili ilim kısımlarında lisansüstü, eğitim – öğretim, bilimsel araştırma ve uygulama yapan bir yükseköğretim kurumudur. g) Yüksekokul: Belli bir mesleğe yönelik eğitim öğretime tartı veren bir yükseköğretim kurumudur.
h) Konservatuvar: Müzik ve sahne sanatlarında sanatçı yetiştiren bir yükseköğretim kurumudur. ı) (Değişik: 13/2/2011-6111/170 md.) Uğraş Yüksekokulu: Muhakkak mesleklere yönelik nitelikli insan gücü yetiştirmeyi amaçlayan, yılda iki yahut üç Devre olmak üzere iki yıllık eğitim-öğretim sürdüren, ön lisans derecesi veren bir yükseköğretim kurumudur.
j) Uygulama ve Araştırma Merkezi: Yükseköğretim kurumlarında eğitim öğretimin desteklenmesi emeliyle Türlü alanların uygulama muhtaçlığı ve kimi Uğraş kollarının hazırlık ve takviye faaliyetleri için eğitim – öğretim, uygulama ve araştırmaların sürdürüldüğü bir yükseköğretim kurumudur.” Tarifleri incelendiğinde üniversitelerin ve bunların bünyelerinde yer Meydan fakültelerin farklı ayrı yükseköğretim kurumu olduğu sonucu çıkmaktadır.
Aynı formda, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununda öngörülen üniversite ünitelerinin akademik istikametten teşkilatlanması, işleyiş, misyon, yetki ve sorumluluklarıyla, ilgili alt ünitelerin üst ünitelerle olan bağlantılarını düzenlemek gayesiyle 18.02.1982 tarih ve 17609 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Üniversitelerde Akademik Örgüt Yönetmeliğinde Laf konusu akademik ünitelerin başka ayrı tariflerinin yapıldığı hususların hepsinde desteği Kanundakine Müsait bir biçimde fakültelerin ve yüksekokulların birer yükseköğretim kurumu olduğu ve lakin kanun ile kurulabilecekleri belirtilmiştir.
“Geliştirme Ödeneği Ödenmesine Dair Karar”ın 2’nci hususunun nihayet fıkrasında yer Meydan karar, Laf konusu tanımlar çerçevesinde değerlendirildiğinde; genel itibariyle eğitim-öğretim faaliyetine başlamış olan üniversitelerin bünyesine, yeni kurulan bir fakültenin/yüksekokulun iç olması halinde bu fakültenin/yüksekokulun takımına atanmış ve bilfiil bu fakültede/yüksekokulda vazife yapan dekan/yüksekokul müdürü dışındaki öteki öğretim elemanlarına geliştirme ödeneği ödenebilmesi için Laf konusu fakültede/yüksekokulda eğitim-öğretim faaliyetinin fiilen başlamış olması gerektiği anlaşılmaktadır.
Öte yandan, Yine sorumlu(lar), 2547 sayılı Kanunun değişik 33′ üncü unsurunda; “Araştırma vazifelileri, yükseköğretim kurumlarında yapılan araştırma, inceleme ve deneylerde Yardımcı olan ve yetkili organlarca verilen ilgili öteki misyonları yapan öğretim elemanıdır.” biçiminde tanımlandığını, Tekrar tıpkı Kanunun 36 ncı unsurunun ikinci fıkrasında; “(Değişik üçüncü fıkra: 22/2/2018- 7100/8 md.) Öğretim üyesi, takımının bulunduğu yükseköğretim ünitesi ile sonlu olmaksızın ve muhtaçlık bulunması halinde vazifeli olduğu yükseköğretim kuruntunda haftada taban on saat ders vermekle yükümlüdür. Öğretim vazifelisi ise haftada minimum on iki saat ders vermekle yükümlüdür.” kararının bulunduğunu, dolayısıyla doktorasını bitirmemiş araştırma görevlilerine yasal olarak ders Eda mecburiliği getirilmediğini, araştırma vazifelilerinin misyon tarifleri ortasında araştırma, inceleme ve deneylerde Yardımcı olma ile yetkili organlarca verilen ilgili öteki misyonları yapmakla yükümlü olduklarını, ilgili öteki misyonlar ortasında ders vermenin yasal olarak Muhtemel olmadığını ve ders Eda vazifesinin üniversitelerde öğretim üyeleri (profesör, doçent dr. öğretim üyesi) ile öğretim vazifelisi ve okutmanlarda olduğunu, bu sebeple Laf konusu ödemenin tamamı araştırma görevlilerine yapıldığından ve araştırma görevlisinin çalıştırılmasında eğitim ve öğretime fiilen başlaması ile rastgele bir temas bulunmadığını argüman etmekte ise(ler) de; kanun ve Kararda “öğretim elemanı” kavramı şuurlu olarak kullanılmış olup, araştırma vazifelileri de üstte Mesul dilekçesinde yer Meydan tarifi gereği “öğretim elemanı” olup, öğretim elemanları ortasında geliştirme ödeneği alabilmeleri açısından “ders verme-vermeme” biçiminde bir ayrıma da gidilmemiştir.
Bu prestijle, fiilen eğitim öğretim faaliyetine başlanılmayan Devre için “Geliştirme Ödeneği Ödenmesine Dair Karar”ın 2 nci hususunun nihayet fıkrasında sayılan unvanlara sahip olmayan araştırma görevlisi-öğretim elemanlarına geliştirme ödeneği ödenmesi mevzuata karşıtlık teşkil etmektedir.
Son olarak, sorumlu(lar) tarafından dilekçe ekinde 03.12.2018 tarih ve 791891 sayı ile … çıkan haberde kurum geliştirme ödeneğinin fiilen eğitim öğretim yapılmayan ünitede ödenebileceği kararına varıldığı, Sayıştay’dan geliştirme ödeneği kararının hususa emsal olması hesabıyla incelenmesi gerektiği lisana getirilmiş ise de; haberde ismi geçen 21.02.2018 tarihli ve 44094 sayılı Temyiz Heyeti Kararı verilen tazmin kararının “tasdiki” tarafındadır ki bu Kararın düzeltilmesi talebi ile yapılan Müracaat üzerine verilen 19.12.2018 tarihli ve 45452 sayılı Kararla da evvelki Kararın onanması niteliğinde “karar düzeltilmesine mahal olmadığına” karar verilmiştir.
Tüm bu açıklamalar çerçevesinde, üstte ismi geçen sorumluların kendi temyiz dilekçelerindeki büsbütün birebir nitelikteki argümanlarının reddedilerek 92 sayılı İlamın 1. hususuyla verilen … TL’nin tazminine ait kararın TASDİKİNE karar verilmiştir.
Yorum Yok