26/03/2015 tarih ve 29037 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelik ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Yer Değiştirme Yönetmeliği’nin 18. hususunda değişiklik yapılarak tıpkı unvanda aday memur olarak geçen müddetlerin, bu hizmetlerin geçirildiği yerin hizmet bölgesi çalışma mühletinden sayılacağı karara bağlanmıştır. Bununla birlikte, Yönetmelik değişikliğinin yürürlüğe girdiği tarihten Evvel Namzet memur olarak misyon yapan memurlar hakkında uygulanıp uygulanmayacağına ait Aleni bir düzenlemeye yer verilmemiştir.
İlk derece mahkemeleri ve istinaf mahkemeleri bu hususta farklı görüşler vermişlerdir. İDDK ise bu boşluğu memur lehine yorumlamıştır:
Bu tarihten Evvel tıpkı unvanda Namzet memur olarak geçen müddetlerin bölge hizmetinden sayılmayacağı tarafında kısıtlayıcı bir karar içermediği, davacıların müracaatlarının ve dava konusu süreçlerin tesis edildiği tarihte Laf konusu kararın yürürlükte olduğu dikkate alındığında, davacıların bu karardan faydalandırılarak adaylıkta geçen müddetlerinin bölge hizmetinden sayılması gerekir.
T.C. DANIŞTAY İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2020/129,
Karar No : 2020/121
BÖLGE idare MAHKEMESİ KARARLARI ORTASINDAKİ TERSLİĞİN GİDERİLMESİ İSTEMİ HAKKINDA KARAR
I-İSTEMİN ÖZETİ: İstanbul Bölge idare Mahkemesi Liderler Konseyinin 30/06/2020 tarih ve E:2020/112, K:2020/112 sayılı kararıyla; vekili Av tarafından, İstanbul Bölge idare Mahkemesi Birinci İdari Dava Dairesinin 07/12/2017 tarih ve E:2017/759, K:2017/806 sayılı kararı ile Gaziantep Bölge idare Mahkemesi Birinci İdari Dava Dairesinin 22/10/2019 tarih ve E:2019/710, K:2019/1029 sayılı kararı ortasındaki tersliğin giderilmesinin istenmesi nedeniyle,
“Aykırılığın, dava konusu sürecin iptali yolundaki İstanbul Bölge idare Mahkemesi Birinci İdari Dava Dairesi kararı doğrultusunda giderilmesi gerektiği” görüşüyle, 2576 sayılı Bölge idare Mahkemeleri, idare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Vazifeleri Hakkında Kanun’un 3/C hususunun 5. fıkrası uyarınca karar verilmesi için belgenin Danıştay’a gönderilmesi üzerine,
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Yargıcı’nın açıklamaları dinlendikten sonra mevzu ile ilgili kararlar ve yasal düzenlemeler incelenerek gereği görüşüldü:
II-AYKIRILIĞIN GİDERİLMESİ İSTEMİNE BAHİS BÖLGE idare MAHKEMESİ KARARLARI:
A-İSTANBUL BÖLGE idare MAHKEMESİ BİRİNCİ İDARİ DAVA DAİRESİNİN E:2017/759 SAYILI BELGESİNE BAHİS YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istemin özeti: Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü
Havalimanı Yolcu Salonu Gümrük Müdürlüğü buyruğunda gümrük koruma memuru olarak vazife yapan davacının, 28/12/2006 – 27/02/2008 tarihleri ortasında Namzet memurlukta geçen hizmet müddetinin, bu hizmetin geçirildiği yerin hizmet bölgesi çalışma müddetinden sayılması istemiyle yaptığı müracaatın reddine ait 12/08/2016 tarih ve 75686787-903 sayılı sürecin iptali istenilmiştir.
İstanbul 3. idare Mahkemesinin 24/05/2017 tarih ve E:2016/1643, K:2017/1431 sayılı kararının özeti:
Anayasa’nın 10. ve 128. unsurları, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 17. unsuru, Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına Ait Yönetmelik’in 30/06/2014 tarih ve 6578 sayılı Bakanlar Şurası Kararıyla değişik 22. unsuru ve 28. hususu, 07/07/2012 tarih ve 28346 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Yer Değiştirme Yönetmeliği’nin 3. unsuru ve 26/03/2015 tarih ve 29037 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelik ile değişik 18. hususunun 2. fıkrasında yer Meydan kurallar aktarılarak,
Hukuk devletinin Temel prensiplerinden birinin tüzel Emniyet unsuru olduğu, türel güvenliğin, normların öngörülebilir olmasını, bireylerin bütün hareket ve süreçlerinde devlete itimat duyabilmesini, devletin de düzenlemelerde bu itimat hissini zedeleyici sistemlerden kaçınmasını ve düzenleyici süreçlerin geriye yürütülmemesini Gerekli kıldığı,
Bilindiği üzere, hukukta genel kuralın, Hadise yahut süreçlerin o sırada yürürlükte olan hukuk kurallarına bağlı olması olduğu, literatürde, bir olaya o sırada yürürlükte olan hukuk kurallarının uygulanmasına “hemen uygulama” prensibi isminin verildiği, bir Hadise yahut sürece daha sonra yürürlüğe girmiş bir hukuk kuralının uygulanmasına ise “geçmişe yürüme” prensibi denildiği,
Geriye yürümezlik unsuru uyarınca, düzenleyici süreçlerin halk faydası ve halk tertibinin gerektirdiği, kazanılmış hakların korunması, mali haklarda düzgünleştirme üzere Bazen ayrıksı durumlar dışında unsur olarak yürürlük tarihinden sonraki olay, süreç ve aksiyonlara uygulanmak üzere çıkarıldığı, bu nedenle, sonradan yürürlüğe giren düzenleyici süreçlerin geçmişe ve Kesin Nitelik kazanmış hukukî durumlara tesirli olmamasının hukukun genel prensiplerinden olduğu,
İdare Hukuku ve İdari Yargılama Hukuku’nun, Ceza Hukuku’ndan farklı ve Müstakil bir hukuk kısmı olması nedeniyle, farklı unsur ve uygulamaları içerdiği, bunların başında idari sürecin tesis edildiği tarihteki hukuk kurallarının ve tüzel statünün temel alınması kuralının yer aldığı,
“Lehe olan kanunun uygulanması” prensibinin idare Hukuku’nda geçerli olduğuna dair mevzuatta rastgele bir karar bulunmamakla birlikte, hukuk kurallarındaki değişikliklerle bireylerin lehine bir durum oluşması yahut bireylerin durumlarının güzelleştirilmesi halinde, Laf konusu değişikliklerin yürürlüğe girdikten sonraki olaylara ve bireylere uygulanırken, daha evvelki kurallara tabi olan şahıslara uygulanmaması Hukuk Devleti prensibine, Adalet ve hakkaniyet unsurlarına Müsait olmayacağından, bu unsurun idare Hukuku’nda da geçerli olduğunun ve bu bağlamda idare Hukuku mevzuatındaki boşluğun Ceza Hukuku mevzuatındaki kurallarla ve Ama idare Hukuku’nun niteliğine Müsait düştüğü ölçüde kıyasen uygulanması gerektiğinin kabulü gerektiği,
Bu durumda, Yönetmelik’te yapılan değişiklik 26/03/2015 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş ise de, anılan kararın geriye hakikat uygulanmayacağına ait bir düzenlemeye yer verilmediği üzere lehe olan kararların uygulanmasının da hukukun genel prensiplerinden olduğu göz önüne alındığında, davacının bu karardan faydalandırılarak adaylıkta geçen müddetlerinin bölge hizmetinden sayılması gerekirken, karşıt tarafta tesis edilen süreçte hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu sürecin iptaline karar verilmiştir.
İstanbul Bölge idare Mahkemesi Birinci İdari Dava Dairesinin 07/12/2017 tarih ve E:2017/759, K:2017/806 sayılı kararının özeti:
İstanbul 3. idare Mahkemesinin 24/05/2017 tarih ve E:2016/1643, K:2017/1431 sayılı kararının yol ve hukuka Müsait olduğu, kaldırılmasını gerektiren bir neden bulunmadığı gerekçesiyle istinaf müracaatının reddine Kesin olarak karar verilmiştir.
B-GAZİANTEP BÖLGE idare MAHKEMESİ BİRİNCİ İDARİ DAVA DAİRESİNİN E:2019/710 SAYILI EVRAKINA MEVZU YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istemin özeti: Gümrük Müdürlüğü buyruğunda gümrük koruma memuru olarak misyon yapan davacının, 08/01/2013-13/02/2014 tarihleri ortasında Namzet memurlukta geçen hizmet müddetinin, bu hizmetin geçirildiği yerin hizmet bölgesi çalışma mühletinden sayılması istemiyle yaptığı müracaatın reddine ait 01/12/2016 tarih ve 127 sayılı sürecin iptali istenilmiştir.
Hatay 1. idare Mahkemesinin 08/11/2018 tarih ve E:2017/1993, K:2018/1263 sayılı kararının özeti:
Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına Ait Yönetmelik’in 30/06/2014 tarih ve 6578 sayılı Bakanlar Heyeti Kararıyla değişik 22. hususu ve 28. unsuru, 07/07/2012 tarih ve 28346 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Yer Değiştirme Yönetmeliği’nin 3. hususu ve 26/03/2015 tarih ve 29037 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelik ile değişik 18. hususunun 2. fıkrasında yer Meydan kurallar aktarılarak,
Genel Yönetmelik olan ve birebir vakitte Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Yer Değiştirme Yönetmeliği’ne destek olan Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına Ait Yönetmelik’te 16/08/2014 tarihinde yapılan düzenleme ile Namzet memurlukta geçen müddetlerin bölge hizmetinden sayılacağının belirtildiği, bu genel düzenlemeye Müsait olarak düzenleme yapma ve misyonda bulunan memurların geçmiş hizmetlerinin nasıl değerlendirileceğini belirleme konusunun da Özel yönetmeliklere bırakıldığı,
Buna nazaran, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Yer Değiştirme Yönetmeliği’nde 26/03/2015 tarihinde yapılan değişiklik ile bu tarihten sonra Namzet memur olarak vazifeye başlayanların misyon müddetlerinin bölge hizmetinden sayılacağının belirtildiği, yapılan bu değişikliğin daha Evvel kurumda vazifeye başlayan ve hala misyon yapmakta olan öbür çalışanları da kapsayacağına ait süreksiz bir düzenlemeye yer verilmediği,
Bu durumda, 08/01/2013 – 13/02/2014 tarihleri ortasında Namzet memur olarak misyon yapan davacının, anılan Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği 26/03/2015 tarihinden Evvel Namzet memurlukta geçen hizmet müddetlerinin bölge hizmetinden sayılmasına İmkan bulunmaması karşısında, bu mühletin bölge hizmetinden sayılması istemiyle yapılan müracaatın reddine ait dava konusu süreçte hukuka terslik bulunmadığı,
Diğer yandan, genel düzenleyici süreçlerin düzenleme yapılan tarihten itibaren uygulanmaya başlayacağı ve geriye yürümemesinin genel düstur olduğu, lakin kural koyucu tarafından süreksiz unsur düzenlemeleri ile kapsamın genişletilmesi halinde, bu değişikliğin geriye tesirli olabileceği göz önüne alındığında, Laf konusu düzenlemenin lehe olduğu kabulünden devinim etmenin genel hukuk prensibine muhalif olacağı anlaşıldığından, davacının lehe düzenlemenin uygulanması istikametindeki savının yerinde görülmediği,
Nitekim Gaziantep Bölge idare Mahkemesi Birinci İdari Dava Dairesinin 11/10/2017 tarih ve E:2017/1143, K:2017/1058 sayılı kararının da bu istikamette olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Gaziantep Bölge idare Mahkemesi Birinci İdari Dava Dairesinin 22/10/2019 tarih ve E:2019/710, K:2019/1029 sayılı kararının özeti:
Hatay 1. idare Mahkemesinin 08/11/2018 tarih ve E:2017/1993, K:2018/1263 sayılı kararının tarz ve hukuka Müsait olduğu, kaldırılmasını gerektiren bir neden bulunmadığı gerekçesiyle istinaf müracaatının reddine Kesin olarak karar verilmiştir.
III-İNCELEME VE MÜNASEBET:
MADDİ OLAY:
Gümrük koruma memuru olarak vazife yapan davacılar tarafından, 07/07/2012 tarih ve 28346 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Yer Değiştirme Yönetmeliği’nin 18. hususunda yapılan değişikliğin yürürlüğe girdiği 26/03/2015 tarihinden Evvel Namzet memurlukta geçen hizmet müddetlerinin, bu hizmetlerin geçirildiği yerin hizmet bölgesi çalışma müddetinden sayılması istemiyle yapılan müracaatlar üzerine tesis edilen süreçlere karşı açılan davalarda verilen farklı nitelikteki kararların katılaşması üzerine incelenen tersliğin oluştuğu görülmüştür.
İLGİLİ MEVZUAT:
1-Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına Ait Yönetmelik:
Bölge Hizmetinden Sayılacak Süreler
Madde 22 – (Değişik: 30/6/2014-2014/6578 K.)
Memurun takımının bulunduğu yerin bölge hizmetinden sayılacak mühletler aşağıda gösterilmiştir.
a)657 sayılı Kanunun 102 nci, 103 üncü ve 104 üncü hususlarında öngörülen müsaadelerin tamamı ile 105 inci hususu yeterince verilen müsaadelerin toplamının altı ayı geçmeyen kısmı.
b)Görevden uzaklaştırılan ve vazifeleri ile ilgili olsun yahut olmasın rastgele bir hatadan tutuklanan yahut gözaltına alınan memurların 657 sayılı Kanunun 143 üncü hususunda sayılan durumların gerçekleşmesi halinde bu müddetlerin tamamı.
c)Yılda Yekün 90 günü geçmeyen süreksiz misyon müddetleri.
d)Hizmet içi eğitimde başarılı geçen mühletlerin tamamı.
Yılda Yekün 90 günü aşan süreksiz misyon müddetleri, birebir unvanda Namzet memur olarak geçen müddetler ile Öbür yerdeki bir misyonun 657 sayılı Kanunun 86 ncı unsuru uyarınca memura vekaleten gördürülmesi halinde bu müddetlerin tamamı geçirildiği yerin bölge hizmetinden sayılır.
Geçici Unsur 5 – (Ek: 30/6/2014-2014/6578 K.)
Kamu Kurum ve kuruluşları bu hususun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içinde yönetmeliklerini bu Yönetmeliğe Müsait hale getirirler. Bu müddet içerisinde halk Kuruluş ve kuruluşlarının yönetmeliklerinin bu Yönetmeliğe karşıt olmayan kararlarının uygulanmasına devam edilir.
2-07/07/2012 tarih ve 28346 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Yer Değiştirme Yönetmeliği:
Bölge hizmetinden sayılacak süreler
MADDE 18 -(Değişik:RG-26/3/2015-29307)
(1)Memurun takımının bulunduğu yerin bölge hizmetinden sayılacak müddetler aşağıda gösterilmiştir.
a)657 sayılı Kanunun 102 nci, 103 üncü ve 104 üncü hususlarında öngörülen müsaadelerin tamamı ile 105 inci unsuru yeterince verilen müsaadelerin bölge hizmet mühletinin Yekün altı ayı geçmeyen kısmı,
b)Aynı hizmet bölgesi içinde yapılan naklen atamalarda eski misyonundan ayrılış ve yeni misyonuna başlayış tarihleri ortasında geçen müddetler,
c)Görevden uzaklaştırılan ve misyonu ile ilgili olsun yahut olmasın rastgele bir hatadan tutuklanan yahut gözaltına alınan memurların, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 143 üncü hususunda sayılan durumların gerçekleşmesi halinde bu mühletlerin tamamı,
ç) Hizmet bölgesi dışında geçirilen, yılda Yekün 90 günü geçmeyen süreksiz misyon mühletleri,
d)Hizmet içi eğitimde başarılı geçen mühletler, kurs, (Ek ibare:RG-4/6/2016-29732) staj, konferans, seminer ve toplantılarda geçen müddetler.
e)(Ek:RG-4/6/2016-29732) Yılda Yekün 90 günü geçmeyen, yurtdışına yapılan süreksiz görevlendirme müddetleri.
(2Aşağıda gösterilen müddetlerin tamamı, bu hizmetlerin geçirildiği yerin hizmet bölgesi çalışma mühletinden sayılır.
a)Yılda Yekün 90 günü aşan süreksiz vazife mühletleri,
b)Aynı unvanda Namzet memur olarak geçen müddetler,
c)Başka yerdeki bir vazifenin vekaleten gördürülmesi halinde bu mühletlerin tamamı,
ç) Yer değiştirmeye tabi bir işçinin, hizmet bölgesi dışında yer değiştirmeye tabi olmayan bir misyonu süreksiz olarak yahut vekaleten yürütmesi halinde, bu formda geçen hizmet mühletleri,
d)Yer değiştirmeye tabi olmayan bir çalışanın, yer değiştirmeye tabi bir misyonu süreksiz olarak yahut vekaleten yürütmesi halinde, bu formda geçen hizmet mühletleri,
e)Türkiye ve Orta şark Amme Yönetimi Enstitüsünde geçen mühletlerin tamamı.
3-2576 sayılı Bölge idare Mahkemeleri, idare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Misyonları Hakkında Kanun:
Bölge yönetim mahkemesi liderler heyeti:
Madde 3/C- (Ek: 18/6/2014-6545/6 md.)
…
4.Bölge yönetim mahkemesi liderler şurasının misyonları şunlardır:
…
c) Benzeri olaylarda, bölge yönetim mahkemesi dairelerince verilen Kesin nitelikteki kararlar ortasında yahut farklı bölge yönetim mahkemeleri dairelerince verilen Kesin nitelikteki kararlar ortasında terslik yahut uyuşmazlık bulunması halinde; resen yahut ilgili bölge yönetim mahkemesi dairelerinin ya da istinaf yoluna başvurma hakkı bulunanların bu karşıtlığın yahut uyuşmazlığın giderilmesini gerekçeli olarak istemeleri üzerine, istemin Müsait görülmesi halinde kendi görüşlerini de ekleyerek Danıştaydan bu mevzuda karar verilmesini istemek. …
5.(Değişik:17/10/2019-7188/7 md.) Dördüncü fıkranın (c) bendine nazaran yapılacak istemler, konusuna nazaran İdari yahut Vergi Dava Daireleri Konseyine iletilir. İlgili dava daireleri kurulunca üç ay içinde karar verilir. Karşıtlık yahut uyuşmazlığın giderilmesine ait olarak bu fıkra uyarınca verilen kararlar mutlaktır.
HUKUKİ KIYMETLENDİRME:
26/03/2015 tarih ve 29037 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelik ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Yer Değiştirme Yönetmeliği’nin 18. unsurunda değişiklik yapılarak aynı unvanda Namzet memur olarak geçen müddetlerin, bu hizmetlerin geçirildiği yerin hizmet bölgesi çalışma müddetinden sayılacağı karara bağlanmıştır. Bununla birlikte, Yönetmelik değişikliğinin yürürlüğe girdiği tarihten Evvel Namzet memur olarak misyon yapan memurlar hakkında uygulanıp uygulanmayacağına ait Aleni bir düzenlemeye yer verilmediği görülmektedir.
Bu durumda, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Yer Değiştirme Yönetmeliği’nin 18. unsurunda yapılan değişikliğin 26/03/2015 tarih ve 29037 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdiği, anılan Yönetmelik değişikliğinin, bu tarihten Evvel tıpkı unvanda aday memur olarak geçen mühletlerin bölge hizmetinden sayılmayacağı tarafında kısıtlayıcı bir karar içermediği, davacıların müracaatlarının ve dava konusu süreçlerin tesis edildiği tarihte Laf konusu kararın yürürlükte olduğu dikkate alındığında, davacıların bu karardan faydalandırılarak adaylıkta geçen müddetlerinin bölge hizmetinden sayılması gerekirken, zıt istikamette tesis edilen dava konusu süreçlerde hukuka uygunluk bulunmamaktadır.
IV-SONUÇ:
Açıklanan nedenlerle, karşıtlığın üstte belirtilen münasebet ile dava konusu sürecin iptali doğrultusunda giderilmesine, Kesin olarak, 19/10/2020 tarihinde oybirliği ile karar verildi.
Yorum Yok