HEM 5434, HEM DE 5510 A TABİ MEMURLARIN EMEKLİLİKLERİNE YAŞ TASHİHİ KURALLARI
Yaş düzeltilmesi, yani kanundaki tabirine nazaran yaş tashihi, sosyal güvenlik hukuku ile uygar hukuk uygulamalarında farklılık gösterir.
Yaş düzeltilmesi, yani hem 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı hem de 5510 sayılı Toplumsal Sigortalar ve Genel Sıhhat Sigortası Kanunundaki tabirine nazaran yaş tashihi, her iki Kanunda farklılık gösterir.
5510 sayılı Toplumsal Sigortalar ve Genel Sıhhat Sigortası Kanunu 2008 yılı Ekim ayı itibariyle yürürlüktedir. Bu tarihten evvel memur olanlar için 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu kuralları geçerlidir.
A) 5434’E NAZARAN YAŞ TAHSİSİ
5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu Husus 105 kuralları;
– Emeklilik hakkı tanınan bir misyona ilk kez başlama sırasında Kurumlara verilen nüfus hüviyet cüzdanlarındaki yazılı doğum tarihleri temel alınır.
– Şayet 18 yaşını tamamladıktan sonra yaş düzeltilmesi yapılmış ise 18 yaşının doldurulması tarihindeki doğum tarihi temel alınır.
– Nüfus cüzdanlarındaki doğum tarihleri ile nüfus kayıtlarındaki doğum tarihleri farklı ise nüfus kayıtlarındaki tarih temel alınır. Şayet birden fazla nüfus kaydı bulunması ve bu kayıtlarda farklılık olması halinde ise tarihi eski olan kayıt, sonraki kayıt yönetim yahut kaza mercilerinden verilmiş bir karar ile yapılmış yahut düzeltilmiş ise, kararlar nüfus kayıtlarına şimdi geçirilmemiş olsa bile memurlar için bu karar 18 yaşın doldurulmasından evvel olmak kaidesiyle bu kayıt temel alınır.
– Unsurda yer alan kıymetli kural şu biçimdedir. “Ancak, doğum tarihlerinde, memurlar için 18 yaşın doldurulmasından sonra yapılan düzeltmeler dikkate alınmaz.”
– Doğum tarihlerinde ay gösterilmemiş ise o yılın Temmuz ayının birinci günü, ay yazılı gün gösterilmemiş ise o ayın birinci günü, doğum günü sayılmaktadır.
– TSK. mensupları için farklı ay ve gün olarak şu kural bulunur. Doğum tarihlerinde ay ve gün yazılı olmayanlar ile doğum günleri 1 Eylülden evvel olanlar için 1 Eylül, doğum günleri 1 Eylülden ve daha sonra olanlar için ise takip eden yılın 1 Eylülü olarak kabul edilir. Bu farklılık TSK. mensuplarının 30 Ağustos itibariyle kadrosuzluk nedeniyle emekli olunması ve terfi süreçlerinin yapılması nedeniyle yapılmış bir yasal uygulama olarak görülmektedir.
Değerlendirmemiz:
18 yaşının doldurulmasından önce yapılmış olan yaş tashihleri toplumsal güvenlik hukukunda geçerli olur,
Ancak 18 yaşının doldurulmasından sonra yapılmış olanlar ise geçersiz olur.
Bu toplumsal güvenlik hukukunda 2008 evvelkiler için kesin tabir edilmiş bir konudur.
5510’A NAZARAN YAŞ TAHSİSİ
5510 sayılı Toplumsal Sigortalar ve Genel Sıhhat Sigortası Kanununda yeni memurlar için yaş düzeltmeleri eski memurlardan genel kurallar olarak birebir olmakla birlikte farklıdır.
Kuralları şu biçimdedir:
– Devlet memurluğuna başladıklarında nüfus kütüğünde kayıtlı bulunan doğum tarihleri temel alınmaktadır.
– Şayet Devlet memuru misyona başlamadan evvel yaş tashihi yaptırmışsa yapılan yaş tashihi geçerli olur, misyona başladıktan sonra yaptırırsa geçerli olmaz.
– Nüfus kayıtlarında doğum ay ve günleri yazılı olmayanlar 1 Temmuz’da, doğum ayı yazılı olup da günü yazılı olmayanlar o ayın birinde doğmuş sayılır.
– Türk Silahlı Kuvvetleri mensuplarının 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun 40 ıncı hususunda belirlenen yaş hadleri sebebiyle emeklilik süreçleri, doğum tarihlerinde ay ve gün yazılı olmayanlar ile doğum günleri 1 Eylülden evvel olanlar için 1 Eylül, doğum günleri 1 Eylül ve daha sonra olanlar için müteakip yılın 1 Eylül tarihinde yapılır.
2008 yılı Ekim ayından evvel memur olanlarla, bu tarihten sonra memur olanların yaş tashihleri konusunda genel kıymetlendirmemiz:
Eski memurlar yaş tashihlerinde dezavantajlı olmaktadırlar. Çünkü, eski memurlarda 18 yaş kesin olarak belirtilmiştir.
Yeni memurlar yaş tashihlerinde avantajlı olmaktadırlar. Bunlar için 18 yaş kesin bir tarih olarak belirtilmemiş, memur olarak vazifeye başladıkları tarihteki nüfus kayıtlarındaki doğum tarihleri temel alınmıştır. Yani memur vazifeye 25 yaşında da başlasa, bu yaşa kadar yaptıracağı yaş tashihleri geçerli olacaktır.
Hem eski, hem yeni memurlar için yaş tashihinde kusurlu süreç yapılmışsa ne olur:
Kuralına uygun olarak yapılmış yaş tashihi ile nüfus memurluklarınca yapılan maddi yanlışlar sonucunda yapılan yaş tashihlerinin birbiriyle karıştırılmaması gerekmektedir.
5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu Husus 35, 38 kararlarına nazaran yapılmış bir yanılgının düzeltilmesi süreci ise, bu süreç ister 18 yaşından evvel ister 18 yaşından sonra yapılmış olsa dahi, toplumsal güvenlik hukukunda geçerli olacağını değerlendirmekteyiz.
18 yaşının doldurulmasından önce yapılmış olan yaş tashihleri toplumsal güvenlik hukukunda geçerli olur, lakin 18 yaşının doldurulmasından sonra yapılmış olanlar geçersiz olur. Bu toplumsal güvenlik hukukunda kesin tabir edilmiş bir konudur. Ayrıyeten yargı kararlarınca da kabul edilmiş bir süreçtir.
Sosyal güvenlik hukukunda yaş tashihleri Devlet memurunun daha erken yaş kümesini tamamlamaya sağlayan bir sistem olmaktadır.
18 yaşının doldurulmasından önce yaş tashihi yapıp, yaşını büyültmüş biçimde memurluğa başlayan bir memur, emeklilik yaş kümelerini yahut mecburî 65 yaş kümesini daha önce tamamlayabilmektedir. Bu da daha evvel emekli aylığı bağlanması sürecinin yapılmasını gerektirir.
B) YAŞ DOLUMU HESAPLAMASI;
Emeklilikte, yaşın doldurulması mı, yoksa yaşa girilen tarih mi temel alınır? Genelde bu hesaplamayı memurlar yapmaktadırlar.
Memurlar, emekli olmadan evvel yaptıkları hesaplamalar, büsbütün alacakları aylık ve ikramiye mevzularına endeksli olmaktadır. Tabi ki bu hesaplamada kıymetli olan memurun hizmet mühleti ve emekli olacakları yaş kümesinin hangi tarih olacağıdır.
Emeklilikte yaş hesaplamasında kesinlikle yaşın dolum tarihi temel alınır, girilen yaştan gün alma kabul edilmez:
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 40 ıncı unsurunda 18 yaşını tamamlayanların Devlet memuru olabilecekleri, ayrıyeten bunlardan bir meslek yahut sanat okulunu bitirenlerin en az 15 yaşını doldurmuş olmak ve Türk Uygar Kanununun 12 nci unsuruna nazaran kaza i rüşt kararı almak koşuluyla Devlet memurluklarına atanabilecekleri, belirlenmiştir. Buradaki ibareden mutlak suretle 18 yaşının tamamlanması kaidesinin arandığı, anlaşılmaktadır.
5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununun 12 nci hususunda, 18 yaşını bitirmiş olanların memurluktan ötürü toplumsal güvenlik haklarından yararlanabilecekleri belirtilmiştir.
5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununun 105 inci unsurunda yaş düzeltmelerinde, yani yaş tashihlerinde 18 yaşını doldurduğu tarih temel alınacağı belirtilmiştir.
Kademelendirilmiş yaş kümelerinin tespit edildiği 5434 sayılı Kanun Husus 39 ve Süreksiz Unsur 205 kararında de yaşının doldurulması gerektiği ibaresi bulunur.
Sonuç olarak, emeklilikte yaş hesaplamalarında yaşın girildiği tarih değil, yaşın doldurulduğu tarih olmaktadır.
Örnek: 12.08.1978 doğumlu bayan yahut erkek bir devlet memurunun 53 yaşına tabi olduğunu kabul ettiğimizde, fakat bu yaşın dolum tarihinde emekliliğe hak kazanır. Yani 12.08.1978 + 53 = 12.08.2031 tarihinde yaşını doldurmuş olur. Lakin bu tarihten sonra hizmet müddeti de tamamsa emekli olabilir.
22.10.1958 doğumlu bir devlet memuru yaş haddinden (Kadın yahut erkek memur 65 yaşından dolayı) emekliye sevki 65 yaşını dolduracağı tarihte olur. 22.10.1958 + 65 = 22.10.2023 tarihinde kurumu bu kişiyi emekliye sevk eder. Yani 22.10.2022 tarihi yaşa girildiği tarih olur, bu tarihte resen emeklilik olmaz, resen emeklilik 65 yaşının biteceği 22/10/2023 tarihinde olur.
Yorum Yok