Türkiye bugün seçime gidiyor. çok partili demokratik hayata 1946’da geçen Türkiye, o günden bu yana 21’inci genel seçimini yapacak. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi kapsamında ise yapılan ikinci seçim olacak. Cumhuriyetin kuruluşundan itibaren 23 Yıl boyunca Biricik parti için sandığa giden Türkiye, birinci Fazla partili seçimini ise 1946 yılında yaptı. 77 yıldır Fazla partili sistem ile sandığa giden Türkiye, nihayet 21 yıldır istikrarlı bir süreç yaşıyor. Türkiye, 23 Yıl boyunca ‘tek partili’ seçim sistemi ile yönetildi. çok partili demokrasiyi ise birinci olarak 1946 yılında Deneme etti. 1923’ten 1943 yılına kadar CHP’nin Biricik partili idaresi ile seçimler yapıldı. 1946 seçimlerine CHP’nin yanı Dizi Demokrat Parti ve Müstakil adaylar katıldı. Seçimleri CHP kazandı. Demokrat Parti’de TBMM’ye girdi. 7 Müstakil Milletvekili de o Devre TBMM’ye girmeye hak kazandı.
YENİ PARTİ GELDİ İKTİDAR DEĞİŞTİ
Türkiye, dört Yıl sonra tekrar seçime gitti. 1950 seçimlerinde, çeyrek yüzyıla yakın bir mühlet ülkeyi Biricik başına yöneten CHP iktidarı kaybetti. Seçimin kazananı ise Demokrat Parti oldu. DP bu seçimlerde yüzde 53,5 oy aldı. Demokrat Parti 1954 ve 1957 genel seçimlerini de kazanan parti oldu. DP’nin 10 yılık iktidarı 27 Mayıs 1960 darbesiyle nihayet buldu. Darbenin akabinde 1961 genel seçimlerine CHP’nin de yer aldığı 4 siyasi parti girdi. Seçimde birinci parti olan CHP çoğunluğu sağlayamadığı için hükümeti kuramadı. CHP ile eşitlik Partisi ortasında bir koalisyon hükümeti kuruldu. Bu Türkiye’de kurulan birinci koalisyon hükümeti oldu.
1965 seçimlerinde Süleyman Demirel’in öncülüğündeki eşitlik Partisi Biricik başına iktidar oluyor. Türkiye dört Yıl ortadan sonra 12 Ekim 1969 yılında yine seçime gidiyor. 69 yılında 8 parti seçime katılıyor. Süleyman Demirel başkanlığındaki eşitlik Partisi yüzde 46.5 oy oranı ile tekrar iktidar oldu. İsmet İnönü başkanlığındaki CHP ise yüzde 27 oy ile Meclis’e giriyor. Bu seçimlerde Necmettin Erbakan Konya’dan Müstakil Milletvekili olarak TBMM’ye giriyor.
İHTİLALİN PENÇESİNDE DEMOKRASİ
12 Mart 1971’de TSK, Demirel hükümetine muhtıra veriyor. Demokrasi ikinci Sefer darbeye maruz kaldı. Muhtıranın akabinde Demirel istifa ediyor. 1971-1973 yılları ortasında TSK’nin siyasetçilere kurdurduğu hükümetler Türkiye’yi yönetti. 1973 seçimlerini CHP kazanıyor. CHP hükümeti kuracak çoğunluğu sağlayamıyor. Türk demokrasisine balyoz üzere inen 12 Mart Muhtırası’nın gölgesinde gerçekleşen 1973 seçimleri demokratikleşme açısından Aka bir değere sahipti. eşitlik Partisi seçimlere Demirel liderliğinde girerken CHP ise yeni önderi Bülent Ecevit’e umudunu bağlamıştı. Alparslan Türkeş liderliğindeki Milliyetçi devinim Partisi (MHP) ve ulusal Görüş siyasetinin önderi Erbakan’ın kurduğu ulusal Selamet Partisi ve 27 Mayıs darbesi ile kapatılan Demokratik Parti de Siyaset sahnesindeydi. Sekiz partinin katıldığı seçimde oylar bölünmüş ve istikbal yıllarda sıkça tekrarlanacak koalisyon hükümeti kurma modeli neredeyse bir mecburilik haline gelmişti. 1973’ten 80 darbesine kadar geçen süreçte 4’ü koalisyon olmak üzere 6 hükümet kuruldu.
12 Eylül 1980’de ordu yine idareye el koydu. 1983 seçimleri 12 Eylül 1980 askeri darbesi sonrası yapılan birinci genel seçimdi. 1983 seçimlerini Turgut Özal’ın başında olduğu Anavatan Partisi kazanıyor.
SİYASİ YASAKLILAR tekrar SEÇİME
1987 seçimleri referandumla siyasi yasakları kaldırılan başkanları tekrar Siyaset sahnesine taşıdı. Bu seçimlerde Anavatan Partisi yine Biricik başına iktidar oldu. 1991 seçimlerinde DYP birinci parti olurken, yüzde 16 oy Meydan Refah Partisi de Aka bir muvaffakiyet gösterdi. 1995 seçimlerine 12 siyasi parti katıldı. Birinci parti oyların yüzde 21,4’ünü Meydan Refah Partisi oldu ve meclise 158 vekilini taşıdı. 28 Şubat postmodern darbesi ile Refahyol’u iktidardan düşürüp Necmettin Erbakan’ı siyasetten uzaklaştırdı.
Koalisyon devri kapandı
Türkiye, Postmodern darbenin akabinde 1999 seçimlerine gidiyor. Bu seçimlerde Bülent Ecevit’in başında olduğu DSP birinci parti çıkıyor. Hükümeti kurma çoğunluğuna erişemeyen Ecevit, MHP ile Anavatan Partisi ile 3’lü koalisyon kuruyor. Bu koalisyon devrinde 2000 ve 2001 krizleri yaşanıyor. 2001 Ağustos ayında Recep Tayyip Erdoğan başkanlığında Beyaz Parti kuruluyor. 2002 seçimlerinde Beyaz Parti birinci parti çıkıyor. CHP ise ikinci parti oluyor. Doğruyol, DSP, MHP ve Anavatan Partisi baraj altı kalıyor. Türkiye’de 2002 ile 2018 yılları ortasında 6 genel seçim gerçekleştirilirken bu seçimlerden birinci parti olarak Beyaz Parti çıktı. Bununla Bir arada Türk siyasi hayatında koalisyonlar periyodu kapandı. 21 yıldır Türkiye’ye kesintisiz hizmet ediliyor.
Türkiye, 10 Ağustos 2014’te tarihi günlerinden birini yaşadı. Türkiye’nin yeni Cumhurbaşkanı birinci Sefer Kamu tarafından seçildi. Erdoğan, yüzde 52 ile seçimleri kazandı. CHP’nin adayı Ekmeleddin İhsanoğlu yüzde 38, HDP’nin adayı Selahattin Demirtaş ise yüzde 9 oy almıştı.
Oylar hangi hallerde geçersiz
Seçmenler, cumhurbaşkanına ve milletvekillerine yönelik tercihte bulundukları iki farklı oy pusulasını birebir zarfa koyarak sandığa atacak. önce cumhurbaşkanı seçimine ilişkin oy pusulalarının sayım ve dökümü yapılacak. Zarftan çıkan oy pusulalarında bir seçim tipine ilişkin olanın geçersiz olması, başkasının geçersiz sayılmasını gerektirmeyecek. “Evet” ya da “Tercih” mührü basılmayan, apansızın Çok ittifaka, birebir ittifakta yer almayan parti yahut adaya mühür basılması halinde oylar geçersiz olacak.
Oy pusulasının bütünlüğünün bozulacak halde yırtılması yahut koparılması, pusula üzerine mühür dışında yahut mühür yerine rastgele bir Özel işaretin, isim, imza kaşesi yahut parmak izinin basılması da kullanılan oyu geçersiz kılacak. Ayrıyeten, oy pusulasının bariz bir formda karalanması, çizilmesi yahut işaretlenmesi, zarftan işaret emeli taşıyan rastgele bir husus çıkması hallerinde de oylar geçersiz sayılacak. Cumhurbaşkanı adaylarından hiçbirinin, yapılacak seçimde salt çoğunluğu sağlayamaması halinde 28 Mayıs’ta ikinci Bölüm oylama yapılacak. Bunun için daha Evvel YSK tarafından hazırlanan seçim takvimi işleyecek.
İlklerin seçimi
Türkiye, birincilerin seçimine tanıklık edecek. Beyaz Parti ve MHP milletvekillerinin ortak imzasıyla hazırlanan Milletvekili Seçimi Kanunu, TBMM genel Heyetinde geçen Yıl kabul edilerek maddeleşti. Kanuna nazaran, seçimlerde yüzde 10 olarak uygulanan ülke seçim barajı yüzde 7’ye indirildi. Bugün yapılacak cumhurbaşkanı ve Milletvekili seçiminde ülke seçim barajı yüzde 7 olacak. İttifak oyları barajı geçerse Tüm partiler barajı geçmiş sayılacak. Lakin Milletvekili çıkarmak için ittifakın Yekün oyu değil partilerin kendi aldıkları oy geçerli olacak.
PARTİLERİN oy SAYISI TESİRLİ OLACAK
İttifakların değil partilerin oy sayıları dikkate alınacak. Milletvekili çıkarmak için ise ittifakın Yekün oyları değil, partilerin Biricik tek aldığı oylar belirleyici olacak. Evvelki uygulamada partilerin çıkaracağı Milletvekili sayısı ittifakın Yekün oyuna nazaran belirleniyordu. Sonrasında milletvekilleri ittifak içinde dağıtılıyordu. Yeni sistemde partilerin, direkt kendi oy sayıları pahalandırılacak. İttifakın aldığı oy toplamı ülke barajını geçtiği takdirde, seçim etraflarında Milletvekili hesabı ve dağılımı, ittifak içinde yer Meydan her bir partinin o seçim etrafında almış olduğu oy sayısı dikkate alınarak yapılacak.
Türkiye sandık başında
Türkiye, cumhuriyetin ikinci yüzyılının şafağında tarihi bir seçim için sandık başına gidiyor. Cumhurbaşkanı ve Milletvekili genel Seçimleri için Yurt içinde 64 milyon seçmen bugün sandık başına gidiyor. Seçimlerle Bir arada 13’üncü Cumhurbaşkanı ve Meclis’e girecek 600 Milletvekili muhakkak olacak. Cumhurbaşkanı Seçimi ve 28’inci Devre Milletvekili genel Seçimi için oy Eda süreci, Türkiye genelinde saat 08.00’de başlayacak, 17.00’ye kadar sürecek. Türkiye’nin, 5 Yıl boyunca vazife yapacak cumhurbaşkanı ile yeni parlamento üyelerinin belirleneceği seçim için ülke genelinde 973 ilçede, 1094 ilçe seçim konseyinde 191 binden Çok sandık kurulacak. Seçimde 4 milyon 904 bin 672 seçmen birinci Defa oy verecek. Cezaevinde tutuklu ve taksirli cürümlerden hükümlü seçmen sayısı ise 53 bin 172.
ÖNCE CUMHURBAŞKANLIĞI OYLARI SAYILACAK
önce cumhurbaşkanı seçimine ilişkin oy pusulalarının sayım ve dökümü yapılacak. Yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı 3 milyon 416 bin 98 seçmen için, 73 ülke ve 156 yerdeki Yurt dışı temsilciliğinde sandık şuraları oluşturuldu. Yurt dışı temsilciliklerindeki oy Eda süreci 9 Mayıs’ta sona erdi. Bulunduğu ülkede belirlenen müddette oy kullanamayanların gümrük kapılarında oy Eda süreçleri, yarın saat 17.00’ye kadar sürecek. Cumhurbaşkanı seçimi pusulasında, kurayla belirlenen sıralamaya nazaran, Tayyip Erdoğan, Muharrem İnce, Kemal Kılıçdaroğlu ve Sinan Oğan’ın ismi yer alacak.
DEPREM BÖLGESİNDE SEÇİM
YSK, Kahramanmaraş merkezli 11 ili etkileyen sarsıntılar nedeniyle Türlü tedbirler aldı. Bölgede evvelce hangi okullara sandık kuruluyorsa birebir okullara Yeniden sandık kurulacak. Okullar yıkılmış ya da hasar görmüş ise bahçesine yahut yakın bir alana konteyner konarak oyların kullanılması sağlanacak. Sarsıntıdan etkilenen seçmenler, adres kaydını nereye aldırırsa orada oy kullanacak, oylar o seçim etrafı için sayılacak.
SEÇİM GÜNÜ YASAKLARI
Seçim yasakları kapsamında cümbüş yerleri oy Eda müddetince kapalı kalacak, cümbüş yeri niteliğindeki lokantalarda da sadece Yemek verilebilecek. güvenlik ve asayişi korumakla misyonlu olanlardan Öbür kimse silah taşıyamayacak.
24 parti, 5 ittifak yarışacak
28. Devre Parlamentosu’nu belirlemek üzere yapılacak Milletvekili genel Seçimi’ne ise 24 siyasi parti ile Türkiye genelinde 151 Müstakil Milletvekili adayı girecek. İttifak sistemi kapsamında, Beyaz Parti, MHP, BBP ve Yine Refah Partisi, “Cumhur” ittifakı ismiyle seçime katılırken, CHP, ÂLÂ Parti, Saadet Partisi, istikbal Partisi, Deva Partisi ile Demokrat Parti “Millet” ittifakı ismiyle seçime girecek. HDP’nin listelerinden seçime girdiği Yeşil Sol Parti ile TİP, “Emek ve Özgürlük” İttifakını, Zafer Partisi ve eşitlik Partisi, “Ata” ittifakı, TKP, Türkiye Komünist Hareketi ve Sol Parti ise “Sosyalist Sıkıntı Birliği” İttifakı ismi altında seçime giriyor.
YSK karar verecek
Radyolar ve her türlü yayın organlarınca seçim günü saat 18.00’e kadar seçim ve seçim sonuçlarıyla ilgili haber, varsayım ve yorum yapılamayacak. Radyolarda ve her türlü yayın organlarında 18.00-21.00 saatleri ortasında fakat YSK tarafından seçim ile ilgili verilecek haber ve bildirimler yayımlanabilecek. Seçim günü Tüm yayınlar, saat 21.00’den sonra hür olacak, lakin YSK tarafından gerek görülmesi halinde saat 21.00’den Evvel de yayınların özgür bırakılmasına karar verilebilecek.
D’hondt ile belirlenecek
Seçim bölgesinde Milletvekili çıkaramayan partilerin oyu, ittifakın hanesine daha Evvel olduğu üzere “artık oy” olarak yazılmayacak. İttifakı oluşturan siyasi partilerin her birinin çıkaracağı Milletvekili sayısı, her seçim bölgesinde ittifak içinde elde ettiği oy sayısı temel alınarak genel D’Hondt uygulaması ile belirlenecek. İttifak yapan partilerin çıkaracakları Milletvekili sayısının hesaplanması sistemi de değişti. 2018’deki seçimde ittifak yapan partilerin Milletvekili sayısı, ittifakın ülke genelinde aldığı oy, ittifaktaki partilere bölünüp hesaplanıyordu. Yeni düzenlemeyle ittifakın aldığı oy toplamı ülke barajını geçtiği takdirde, seçim etraflarında Milletvekili hesabı ve dağılımı, ittifak içinde yer Meydan her bir partinin o seçim etrafında almış olduğu oy sayısı dikkate alınarak yapılacak.
Yorum Yok