SORU: Sigortalı çalışmaları olan memurlar emekliliklerinde bu mühletlerine emekli ikramiyesi alabilirler mi? Bu müddetler SGK kesintilerinde değerlendirilmekte, lakin emekli ikramiyesinde neden değerlendirilmemektedir? Sorunuz özelinde mevzuyu değerlendirmekteyiz.
CEVAP: 2829 sayılı Kanun, sigortalı ve/veya bağ-kurlu, devlet memuru formunda değişik statülerde çalışmaları olanların bu çalışmalarının bütünleşmesini sağlamaktadır.
2829 sayılı kanun Unsur 12 kararında Vakit içerisinde yapılan kanun değişiklikleri ile halk işyerlerinde geçen mühletlere karşılık emekli ikramiyesi ödenebilmesi için; kesinlikle işçilikten ayrılmanın kıdem tazminatı ödenmesini gerektirecek biçimde sona ermiş olması ve bu müddetlerine karşılık rastgele bir ödeme alınmaması kaidesi getirilmiştir.
Yine Vakit içerisinde bütün bu bahisleri da bir ortada toplayan kaideler 5434 sayılı kanun Husus 89 kararında belirlenmiştir.
Madde 89 kararında de işçilikten ayrılmanın 1475 sayılı kanun Unsur 14 kararına nazaran kıdem tazminatı ödenmesini gerektirmeyecek formda sona eren geçmiş hizmet mühletleri ve her ne suretle olursa olsun evvelce Amel sonu tazminatı yahut bu mahiyette olmakla Bir arada Öbür bir isimle tazminat ödenen mühletleri ile kıdem tazminatı ya da emekli ikramiyesi ödenmiş olan mühletlerin dikkate alınmayacağı Koşul olarak belirtilmiştir.
Bu nedenle, memurların emekli aylığı bağlandığı esnada halk işyerlerinde Amele olarak çalışılan mühletlere 5434 kararları uygulanmak suretiyle emekli ikramiyesi ödenebilmesi için personelin sigortalı olarak çalıştığı işyerlerinden 1475 sayılı kanun Unsur 14 kararlarını taşımaları gerekmektedir. Bu durumlar da şöyledir;
– Emekçinin haklı sebeplerle işinden ayrılması yahut patronun haklı sebepleri dışında bir nedenle patron tarafından işine nihayet verilmesi,
– Emeklilik nedeniyle yahut toptan ödeme yapılmak üzere işinden ayrılması,
– Askerlik nedeniyle ayrılmış olması,
– Bayanların evlenmesi halinde evlendiği tarihten 1 Yıl geçmeden işinden ayrılması,
– 8 Eylül 1999 tarihinden Evvel çalışmaya başlamış olanlar için bu tarihten sonra 15 yıllık sigortalılık müddetini tamamlayıp ve toplamda da 3600 gün primli çalışması olduktan sonra işinden ayrılması,
– 8 Eylül 1999 sonrası çalışmaya başlayanlarda ise Kural biraz daha ağırlaştırılmış olup, bu durumda olanların 7000 gün primli hizmetleri dolduktan sonra yahut 25 yıllık sigortalılık mühleti + 4500 gün primli hizmetleri dolduktan sonra işinden ayrılması,
hallerinde kıdem tazminatı ödemesine hak kazanabilmektedirler. Bunlar dışında bir hak elde edememektedirler.
Sonuç bağlamında, bugün için yürürlükte olan kararlar hem 2829 sayılı kanun Unsur 12 kararı, hem de 5434 sayılı kanun Husus 89 kararıdır.
Bu durumlar külliyen halk işyerlerinde geçen sigortalı çalışmalarla ilgili olup, Özel dal sigortalı mühletlere memurluktan emeklilikte emekli ikramiyesi ödenmez.
SGK kesintisine tabi tutulma hususu ise büsbütün farklıdır. SGK kesintisine tabi tutulma olayı 5434 sayılı kanun ek unsur 18 kararı gereğidir. Yani kesinti ve ikramiye konusu büsbütün farklıdır.
Açıklamalarımız bağlamında durumunuzu kıymetlendirmemiz;
Şayet personellik çalışmalarınızdan ayrılmanız kıdem tazminatı ödemesine hak kazanma halinde olup, bu ayrılma halinde de rastgele bir meblağ almamış iseniz emekli olduğunuzda bu müddetler emekli ikramiyesinde uygulanır.
Ancak, personellik müddetiniz kıdem tazminatı almaya hak kazanmayacak biçimde bitmişse, emekli olduğunuzda bu mühletlerin emekli ikramiyesi hesaplama meblağı dışında kalacağını, değerlendirmekteyiz.
Emekli ikramiyesi ve kıdem tazminatı konusunda kısa genel kıymetlendirmemiz:
Sigortalı çalışanlar ile devlet memuru olarak çalışanlara ödenen kıdem tazminatı ile emeklilik ikramiyesi hesaplama sistemi farklıdır.
Sigortalı olarak çalışanlarda uzun vadeli sigorta kollarına tabi yatırdıkları prim –almakta oldukları fiyatların tamamı üzerinden– temel alınmakta,
Memur olarak çalışanlarda ise emekli keseneklerine temel aylıklar üzerinden kesilen kesenek ve karşılık meblağları temel alınmaktadır.
Devlet memurları için yapılan bu hesaplamada sırf intibakları, taban aylığı, kıdem aylığı, en yüksek devlet memuru aylığına karşılık gelen ek göstergeler itibariyle makul oranları dikkate alınmakta, lakin vazifede iken alınan öteki ödeme ve yardımlar –görev ücretleri– temel alınmamaktadır.
Bu durum ise devlet memurları aleyhine olan bir resmi ortaya çıkarmakta, devlet memurunun 30 Yıl üzerinden alacağı emeklilik ikramiyesi parası ile halk emekçisinin 30 yıla karşılık alacağı kıdem tazminatı parası ortasında azımsanmayacak derecede farklı bir meblağ oluşmaktadır.
Bu nedenle; günümüz koşullarına nazaran, halk misyonunu yürütmekte olan bir devlet memuruna ödenecek olan emeklilik ikramiyesi fiyatında temel alınacak hesaplama sisteminin değiştirilmesi ve misyonda alınan fiyatın karşılığı bir ödeme yapılmasının, Emeklilik ikramiyesi hesaplamasında ay küsuratlarının da iç edilmesinin,
Doğru ve haklı bir kıymetlendirme olacağını düşünmekteyiz.
Yorum Yok