Danıştay MEB’in bu alanda düzenleme yapabilme yetkisini tahlil etti
Davalı yönetimin dava konusu alandaki düzenleme yetkisinin ve bu yetkinin hukuka Müsait olarak kullanılıp kullanılmadığının irdelenmesi gerekmektedir.
Bu açıklamalar ışığında uyuşmazlığa bakıldığında, davalı yönetimin dava konusu alandaki düzenleme yetkisinin ve bu yetkinin hukuka Müsait olarak kullanılıp kullanılmadığının irdelenmesi gerekmektedir.
Yukarıda belirtilen mevzuat kararları bir Tüm olarak değerlendirildiğinde; ülkemizde ortaöğretim kurumlarının açılması misyon ve yetkisine sahip davalı ulusal Eğitim Bakanlığı tarafından bu misyon yerine getirilirken anılan Bakanlığı, sınırlayan rastgele bir karara yer verilmediği, bir öbür anlatımla kanun koyucu tarafından ortaöğretim kurumları Biricik tek sayılarak açılmasına ait metot ve temelleri belirleme yoluna gidilmediği, bu hususta yetkinin anılan Bakanlığa verildiği görüldüğünden Bakanlığın yönetmelik ile okulların açılma şartlarını belirlemesinde hukuka alışılmamış bir taraf bulunmamaktadır. Bu belirlemeyi yapma yetkisinin değişiklik yapmayı da içerdiği alışılmıştır.
MEB bu yetkiyi halk faydası çerçevesinde kullanmıştır
Diğer yandan, dava konusu değişiklikte, nüfus şartı kaldırılarak anadolu imam hatip liselerinin açılmasının, gereksinime binaen valilik teklifine bağlı olarak Bakanlıkça sağlanacağı kuralı ile evvelki düzenlemede yer Meydan nüfus şartını sağlamayan yerleşim yerlerinde bu okulların açılmaması ihtimalinin bertaraf edildiği, muhtaçlığın hasıl olması halinde Bakanlıkça bu okulların açılacağı, öğrencilerin tercih haklarının ortadan kalkmadığı konuları da dikkate alındığında, davalı idarece düzenleme yapma yetkisinin, halk faydası doğrultusunda ve hukuka Müsait olarak kullanıldığı sonucuna varılmaktadır.
Bu durumda, anadolu imam hatip liselerinin açılmasına ait şartları belirleme yetkisine sahip davalı yönetim tarafından bu şartlarda değişiklik içeren dava konusu düzenlemede hukuka terslik bulunmamaktadır.
T.C.
DANIŞTAY
SEKİZİNCİ DAİRE
temel No: 2022/4604
Karar No: 2022/7408
DAVACI : . Sendikası
VEKİLİ: Av. .
DAVALI : .Bakanlığı
VEKİLİ: Av. .
DAVANIN KONUSU:
15/09/2017 gün ve 30181 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, ulusal Eğitim Bakanlığı Kuruluş Açma, Kapatma ve isim Eda Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’in 2. hususu ile değiştirilen, ulusal Eğitim Bakanlığı Kurum Açma, Kapatma ve isim Eda Yönetmeliği’nin 7. unsurunun 5. fıkrasının iptali istenilmektedir.
DAVACININ ARGÜMANLARI:
Dava konusu düzenlemeyle, İmam-Hatip Liseleri için öngörülen nüfus kriterinin büsbütün kaldırıldığı, 1739 sayılı kanun uyarınca, cemiyet gereksinimi ve öğrencilerin kabiliyetleri doğrultusunda, planlı ve bilimsel bir eğitimin ulusal Eğitim sisteminde uygulanması noktasında ortaya konulan farklı Okul tipleri ve buna nazaran oluşturulan eğitim programlarının belirli olduğu, iktidarın politik manada İmam-Hatip Liselerine verdiği Ehemmiyet ve yüklediği mana kapsamında yeni açılan okulların Aka çoğunluğunun İlgi ve talep dikkate alınmaksızın İmam-Hatip Liseleri olduğu, dava konusu düzenleme ile de İmam-Hatip Liselerinin açılmasına yönelik getirilen nüfus kriterinin ortadan kaldırıldığı, bu biçimde Ufak kentlerde tercih olarak yalnız İmam-Hatip Liselerinin açılmasına İmkan sağlandığı, bu durumun Anayasa’nın 10. Hususunda yer Meydan “eşitlik ilkesine” ve ulusal Eğitim Temel Kanunu’nda yer Meydan “fırsat ve İmkan eşitliği, bilimsellik, planlılık ve yöneltme ilkelerine” terslik oluşturduğu, adrese dayalı yerleştirme sistemi de dikkate alındığında Ufak kentlerde yaşayan öğrencilere İmam-Hatip Liseleri dışında ayrıca bir seçenek sunulmayacağı argüman edilmektedir.
DAVALININ SAVUNMASI:
Davacının, imam hatip liselerinin gereksinim ve talep dışında açılacakları yolundaki savının afaki ve türel destekten mahrum olduğu, imam hatip liselerinin açılabilmesinde, yerleşim yerinde yaşayan insanların talebi önemsendiği için, evvelki düzenlemede yer Meydan nüfus kriterine ait Bakanlığa gelen talep ve şikayetler dikkate alınarak yapılan düzenlemede hukuka karşıtlık bulunmadığı ileri sürülerek istemin reddi gerektiği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ NİYETİ:
Danıştay Dava Dairelerinin birinci derece mahkemesi olarak verdiği kararların temyizen bozulması durumunda ısrar imkanı tanınmadığından bozma kararına uyulmak suretiyle davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.
DANIŞTAY SAVCISI KANISI:
Dava; 15/09/2017 tarih ve 30181 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, ulusal Eğitim Bakanlığı Kuruluş Açma, Kapatma ve isim Eda Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’in 2. unsuru ile değiştirilen ulusal Eğitim Bakanlığı Kurum Açma, Kapatma ve isim Eda Yönetmeliği’nin 7. unsurunun 5. fıkrasının iptali istemiyle açılmıştır.
Anadolu İmam Hatip Liselerininin açılmasında, öteki Okul çeşitlerinde aranan nüfus kriterinin kaldırılmasının somut bir nedene dayandırılmadığı gerekçesiyle düzenlemenin iptaline ait verilen Danıştay Sekizinci Dairesinin 27/01/2021 tarih ve E:2017/7181, K:2021/399 sayılı kararı; Danıştay İdari Dava Daireleri Şurasının 16/02/2022 gün ve E:2021/1725, K:2022/475 sayılı kararıyla bozulmuştur.
2577 sayılı İdari Yargılama Tarzı Kanununun 49. unsuruna nazaran Danıştayın birinci derece mahkemesi olarak baktığı davalarda, temyiz incelemesi sonucu bozulan kararlar üzerine Danıştay İdari ve Vergi Dava Daireleri Heyetlerinin kararlarına uyulması Mecburî olduğundan anılan Konsey kararında belirtilen münasebetle bozma kararı doğrultusunda karar verilmesi gerekmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesinin 27/01/2021 tarih ve E:2017/7181, K:2021/399 sayılı dava konusu düzenlemenin iptali yolunda verilen kararının, Danıştay İdari Dava Daireleri Konseyinin 16/02/2022 tarih ve E:2021/1725 K:2022/475 sayılı kararıyla bozulmasına karar verildiği görüldüğünden, bozma kararına uyularak Tetkik Yargıcının açıklamaları dinlendikten ve evraktaki dokümanlar incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE MÜNASEBET:
2577 sayılı İdari Yargılama Yordamı Kanunu’nun ‘Temyiz’ başlıklı 46. unsurunun 1. fıkrasında, Danıştay dava dairelerinin son kararlarının Danıştay’da temyiz edilebileceği; 2575 sayılı Danıştay Kanunu’nun ‘İdari ve vergi dava daireleri konseylerinin görevleri’ başlıklı 38. hususunda, İdari Dava Daireleri Kurulunca idari dava dairelerinden birinci derece mahkemesi olarak verilen kararların temyizen inceleneceği; 2577 sayılı Kanun’un ‘Temyiz incelemesi üzerine verilecek kararlar’ başlıklı 49. hususunun 4. fıkrasında da, Danıştayın birinci derece mahkemesi olarak baktığı davaların temyizen incelenmesinde bu husus ile ısrar dış 50. unsur kararlarının kıyasen uygulanacağı kurala bağlanmıştır.
Yukarıda aktarılan mevzuat kararları uyarınca Danıştay Dava Dairelerinin birinci derece mahkemesi olarak verdiği kararların temyizen bozulması durumunda ısrar imkanı tanınmamıştır.
Bu nedenle, bozma kararı gözönünde bulundurularak, bozulan kısım tarafından tekrar bir karar verilmesi gerekmektedir.
İLGİLİ MEVZUAT:
1739 sayılı ulusal Eğitim Temel Kanunu’nun “III – Okul açma yetkisi” başlıklı, dava konusu süreç tarihinde yürürlükte bulunan, 58. hususunda;
“Türkiye’de ilköğretim okulu, İdadi yahut dengi okullar, ulusal Eğitim Bakanlığının müsaadesi olmaksızın açılamaz.
Milli Eğitim Bakanlığı yahut öbür bir bakanlık tarafından açılmış yahut açılacak okullar (Askeri liseler dahil) ile Özel okulların derecelerinin tayini, ulusal Eğitim Bakanlığına aittir.
(Değişik üçüncü fıkra: 25/7/2016-KHK-669/51 md.; Motamot kabul: 9/11/2016-6756/51 md.) Askeri eğitim kurumlarının dereceleri ve müfredatı, ulusal Savunma Bakanlığı ile Birlikte tespit edilir.
Diğer bakanlıklara bağlı İdadi ve dengi okulların program ve yönetmelikleri, ilgili bakanlıkla ulusal Eğitim Bakanlığı tarafından Bir arada yapılır ve ulusal Eğitim Bakanlığınca onanır.
Diğer bakanlıklara bağlı okullar, ulusal Eğitim Bakanlığının nezaret ve kontrolüne tabidir. Nezaret ve kontrol sonunda Müsait eğitim ortamı ve niteliği taşımayan kurumların denkliği adabına Müsait biçimde ulusal Eğitim Bakanlığınca iptal edilir. Buna ilişkin temeller Bakanlar Kurulunca çıkarılan bir yönetmelikle düzenlenir. ” kararı yer almaktadır.
HUKUKİ KIYMETLENDİRME:
Uyuşmazlığın tahlili için, genel olarak, yönetimin düzenleme yetkisinin kapsamı ve bu bağlamda yönetimin özerk ve türev düzenleme yetkisi üzerinde durulmalıdır.
Anayasa’nın 124. hususunda, halk hukukî bireylerinin, kendi misyon alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara muhalif olmamak kaidesiyle, yönetmelikler çıkarabileceği düzenlenmiştir. Bu düzenleme, yönetimin özerk ve türev düzenleme yetkisinin anayasal desteğini oluşturmaktadır.
İdarenin düzenleme yetkisinin aslında ikincil, türev nitelikte olduğu konusunda bugün için bir duraksama bulunmamaktadır. Anayasa’ya nazaran, yönetimin, düzenleme yetkisini kanunlar çerçevesinde ve kanunlara Müsait olarak kullanması gereklidir. Kanunun öngördüğü düzenleme yetkisinin Yine kanunda belirtildiği üzere kullanılması, kanun kararı, bir hususun yönetmelikle düzenlenmesini öngörüyorsa, düzenlemenin yönetmelikle yapılması zaruridir.
Ayrıca, normlar hiyerarşisi olarak bilinen Temel hukuk prensibine nazaran, normlar ortasında altlık ve üstlük bağı Laf konusu olmakta ve her norm geçerliliğini bir üst hukuk normundan almaktadır. Öbür bir anlatımla normlar hiyerarşisi, her türlü normun hiyerarşik olarak bir Dizi dahilinde sıralanması ve birbirine bağlı olması manasına gelmekte olup; bunun doğal sonucu olarak, hiyerarşik sıralamada daha altta yer Meydan normun, kendisinden üstte bulunan norma ters kararlar içeremeyeceği, bir Öbür deyişle alt norm niteliğindeki düzenleyici süreçlerin, bir hakkın kullanımını üst normda öngörülmeyen bir biçimde daraltamayacağı yahut kısıtlayamayacağı; münasebetiyle, düzenleyici bir sürecin kendinden Evvel gelen kanun ve yönetmelik kararlarına alışılmamış düzenlemeler getiremeyeceği kabul edilmektedir.
Bu açıklamalar ışığında uyuşmazlığa bakıldığında, davalı yönetimin dava konusu alandaki düzenleme yetkisinin ve bu yetkinin hukuka Müsait olarak kullanılıp kullanılmadığının irdelenmesi gerekmektedir.
Bu açıklamalar ışığında uyuşmazlığa bakıldığında, davalı yönetimin dava konusu alandaki düzenleme yetkisinin ve bu yetkinin hukuka Müsait olarak kullanılıp kullanılmadığının irdelenmesi gerekmektedir.
Üstte belirtilen mevzuat kararları bir Tüm olarak değerlendirildiğinde; ülkemizde ortaöğretim kurumlarının açılması vazife ve yetkisine sahip davalı ulusal Eğitim Bakanlığı tarafından bu vazife yerine getirilirken anılan Bakanlığı, sınırlayan rastgele bir karara yer verilmediği, bir diğer anlatımla kanun koyucu tarafından ortaöğretim kurumları Biricik tek sayılarak açılmasına ait adap ve asılları belirleme yoluna gidilmediği, bu bahiste yetkinin anılan Bakanlığa verildiği görüldüğünden Bakanlığın yönetmelik ile okulların açılma şartlarını belirlemesinde hukuka muhalif bir taraf bulunmamaktadır. Bu belirlemeyi yapma yetkisinin değişiklik yapmayı da içerdiği natüreldir.
Diğer yandan, dava konusu değişiklikte, nüfus şartı kaldırılarak anadolu imam hatip liselerinin açılmasının, muhtaçlığa binaen valilik teklifine bağlı olarak Bakanlıkça sağlanacağı kuralı ile evvelki düzenlemede yer Meydan nüfus şartını sağlamayan yerleşim yerlerinde bu okulların açılmaması ihtimalinin bertaraf edildiği, gereksinimin hasıl olması halinde Bakanlıkça bu okulların açılacağı, öğrencilerin tercih haklarının ortadan kalkmadığı konuları da dikkate alındığında, davalı idarece düzenleme yapma yetkisinin, halk faydası doğrultusunda ve hukuka Müsait olarak kullanıldığı sonucuna varılmaktadır.
Bu durumda, anadolu imam hatip liselerinin açılmasına ait şartları belirleme yetkisine sahip davalı yönetim tarafından bu şartlarda değişiklik içeren dava konusu düzenlemede hukuka karşıtlık bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN REDDİNE,
2.Ayrıntısı aşağıda gösterilen Yekün . TL yargılama sarfiyatının davacı üzerinde bırakılmasına, temyiz basamağı yargılama masrafı olan . TL ‘nin davacıdan alınarak davalı yönetime verilmesine,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Taban Fiyat Tarifesi uyarınca . TL vekalet fiyatının davacıdan alınarak davalı yönetime verilmesine,
4. Posta masrafı avansından artan fiyatın kararın katileşmesinden sonra istemi halinde taraflara iadesine,
5. Bu kararın bildiri tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay Dava Daireleri Heyetine temyiz yolu Aleni olmak üzere,
09/12/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
Yorum Yok