Danıştay 6. Dairesi, idari kararların muhakkak bir bölgeyi ilgilendirmesi halinde, bildirimin ilan yoluyla yapılabileceği; askı yoluyla ilanda, ilan metninin herkesin kolaylıkla ulaşıp okuyabileceği bir yerde asılı tutulması, ilan metninin hangi tarihlerde askıda kaldığına ait bir tutanak düzenlenmesi gerektiği,
Mahkemeye erişme hakkı mutlak bir hak değildir
Avrupa İnsan Hakları Kontratının 6. unsuru, açılmış olan bir davanın Müstakil ve tarafsız bir mahkemede adil yargılanma yöntemiyle görülmesini garanti altına almaktadır. Adil yargılanma unsuru; mahkeme tarafından önüne gelen bir davada, uyuşmazlığın özüne yönelik bir incelemenin yapılması, uyuşmazlığın yalnızca biçimi olarak ele alınması sonucunu doğuracak bir yaklaşımdan uzaklaşılması, adil ve açık olarak yargılanma hakkını öngören bir yargılamanın da gerçekleşmesini Temel prensip olarak Meydan bir haktır. Bu hak şahıslara muhakkak şartlarda “mahkemeye erişme” hakkını tanımaktadır. Mahkemeye erişme hakkı mutlak bir hak değildir.
Bazı sınırlamalara tabi tutulabilir. Lakin, dava açıldıktan sonra davanın önüne getirildiği mahkeme tarafından davayla ilgili Tüm maddi ve türel meselelerin incelenmesi suretiyle davanın karara bağlanması gerekir. Bunun için, idari sürecin yordamına Müsait bildirisi ve Tüm ögeleriyle ilgililer tarafından öğrenilmesi; ilgililerin mahkemeye erişim haklarını kullanmalarını ve açılan davanın da gereği üzere yargı mercileri önüne getirilebilmesini direkt tesirler. Bu manada tebligat yargılama sürecinin başlangıcıdır ve bildirim süreci, yazılı tebligat, yayın yahut ilan formunda olabilmektedir.
Belli bir bölgeyi ilgilendiren idari kararlarda tebligat ve dava açma müddeti nedir?
Dava konusu sürecin niteliği gereği aşikâr bir bölgeyi ilgilendirdiği durumlarda ise, bütün ilgililerine farklı ayrı bildirilmesi Mümkün olamadığından, ilgililerin faal ve kâfi bir halde dava konusu süreçten haberdar olması amaçlanarak, Yönetmelikteki düzenlemeye nazaran, askıda ilan ve internet aracılığıyla halka duyurulması öngörülmüştür. duyuru yolu ile bildirilerde dava açma mühleti ise nihayet ilan tarihini izleyen günden itibaren başlamaktadır. Ayrıyeten, yazılı bildirim temel olmakla birlikte, Bazen durumlarda bilgi edinilmesinin (ıttılanın) yazılı bildirimin sonuçlarını doğuracağı, hasebiyle dava açma mühletine başlangıç olarak alınacağı da Danıştay içtihatlarıyla kabul edilmiştir.
T.C.
DANIŞTAY
ALTINCI DAİRE
temel No : 2021/10569
Karar No : 2022/448
TEMYİZ EDEN (DAVACILAR) : 1- ., 2- ., 3- .
VEKİLLERİ : Av. .
KARŞI taraf (DAVALI) : Kahramanmaraş Valiliği
VEKİLİ : Av. .
MÜDAHİL (DAVALI YANINDA) : . Maden A.Ş.
VEKİLİ : Av. .
İSTEMİN KONUSU : Kahramanmaraş idare Mahkemesinin 27/10/2021 tarih ve E:2021/489, K:2021/1175 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava Konusu İstem:
Kahramanmaraş İli, Göksun İlçesi’nde . ruhsat numaralı alanda . Maden A.Ş. tarafından yapılması planlanan “Boksit Ocağı ve Kırma Eleme Tesisi” projesi için Kahramanmaraş Valiliği Etraf ve Şehircilik Vilayet Müdürlüğü tarafından verilen 17/07/2020 tarihli, E.2020118 sayılı “Çevresel tesir Değerlendirmesi Gerekli Değildir” kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:
Kahramanmaraş idare Mahkemesince verilen 27/10/2021 tarih ve E:2021/489, K:2021/1175 sayılı kararda; davacıların ikamet ettiği ve projeden etkilenecek alanda kalan Kömürköy Mahallesi’nde 26/07/2020 ila 19/08/2020 tarihleri ortasında dava konusu sürecin Mahalle Muhtarlığınca ilan edildiği, 2577 sayılı İdari Yargılama Yöntemi Kanunu’nun 20/A unsuru uyarınca, sürece karşı nihayet ilan tarihinden itibaren en geç 30 günlük dava açma mühletinin nihayet günü olan 18/09/2020 tarihine kadar dava açılması gerekirken, bu müddet geçirildikten sonra 16/04/2021 tarihinde açılan davanın müddet aşımı nedeniyle aslının incelenmesine İmkan bulunmadığı gerekçesiyle, mühlet aşımı tarafından davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENLERİN TEZLERİ:
Mahkeme kararında belirtilenin bilakis dava konusu sürecin köyde ilan edilmediği, Köy Muhtarı tarafından ilanın yapıldığına ait düzenlenen evrakın ise sonradan oluşturulduğu belirtilerek, Mahkeme kararının bozulması gerektiği ileri sürülmüştür.
SAVUNMALARIN ÖZETİ:
Davalı yönetim ve davalı yönetim yanında müdahil tarafından, Mahkeme kararının adap ve yasaya Müsait olduğu belirtilerek, temyiz isteminin reddi ile Mahkeme kararının onanması gerektiği savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ KANISI:
Mahkeme kararının Dairemiz kararında belirtilen münasebet
ile bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, belgenin tekemmül ettiği görüldüğünden, davacıların yürütmenin durdurulması istemi hakkında karar verilmeksizin, Tetkik Yargıcının açıklamaları dinlendikten ve evraktaki evraklar incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE MÜNASEBET:
MADDİ Hadise :
Kahramanmaraş İli, Göksun İlçesi’nde . ruhsat numaralı alanda . Maden A.Ş. tarafından yapılması planlanan “Boksit Ocağı ve Kırma Eleme Tesisi” projesi için Kahramanmaraş Valiliği Etraf ve Şehircilik Vilayet Müdürlüğü tarafından 17/07/2020 tarihli, E.2020118 sayılı “Çevresel tesir Değerlendirmesi Gerekli Değildir” kararının tesis edilmesi üzerine, bakılmakta olan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasanın 36. hususunda, herkesin, yasal Vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı yahut davalı olarak sav ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahip olacağı teminat altına alınmıştır.
Avrupa İnsan Hakları Mukavelesinin Adil Yargılanma hakkı başlıklı 6. unsurunda, herkesin, gerek uygar hak ve yükümlülükleriyle ilgili nizalar, gerek cezai alanda kendisine yöneltilen suçlamalar konusunda karar verecek olan, kanunla kurulmuş Müstakil ve tarafsız bir mahkeme tarafından davasının makul bir mühlet içinde, hakkaniyete Müsait ve Aleni olarak görülmesini isteme hakkına sahip olduğu belirtilmiştir.
Anayasanın “Yargı Yolu” başlıklı 125. unsurunda ise; “… idari süreçlere karşı açılacak davalarda mühlet yazılı bildirim tarihinden başlar.” kararı yer almış, 2577 sayılı İdari Yargılama Metodu Kanununun “Sürelerle İlgili genel Esaslar” başlıklı 8. hususunda; “… müddetler bildirim, yayın yahut ilan tarihini izleyen günden itibaren işlemeye başlar.” kararına, tıpkı Kanunun “Dava Açma Süresi” başlıklı 7. hususunun birinci fıkrasında; “Dava açma müddeti, Özel kanunlarında başka müddet gösterilmeyen hallerde Danıştayda ve yönetim mahkemelerinde altmış ve vergi mahkemelerinde otuz gündür” kararına yer verilmiş, acil yargılama metodu başlıklı 20/A hususunun 2. fıkrasında ise, tez yargılama yolunda dava açma müddetinin otuz gün olduğu karar altına alınmıştır.
25/11/2014 günlü, 29186 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren ve süreç tarihinde yürürlükte bulunan Çevresel tesir Değerlendirmesi Yönetmeliğinin “Çevresel tesir Değerlendirmesi Gereklidir yahut Çevresel tesir Değerlendirmesi Gerekli Değildir Kararı” başlıklı 17. hususunun 2. fıkrasında; Bakanlığın, proje hakkında “ÇED Gereklidir” yahut “ÇED Gerekli Değildir” kararını beş (5) Amel günü içinde vereceği ve bu kararı; Valiliğe, proje sahibine ve Bakanlıkça yeterlik verilmiş kurum/kuruluşlara bildireceği, proje için verilen “ÇED Gereklidir” yahut “ÇED Gerekli Değildir” kararının, Valilik tarafından askıda ilan ve internet aracılığıyla halka duyurulacağı kararına yer verilmiş, birebir Yönetmeliğin Tanımlar başlıklı 4. hususunun (y) bendinde ise; askıda ilan, gerçekleştirilmesi planlanan projenin ÇED süreci hakkında, projeden etkilenecek yahut etkilenmesi olası halkın yaşadığı yer/yerlerde, valilik, kaymakamlık ve muhtarlık binasında yahut köy odasında bulunan askı ilan yerlerinde yapılan yazılı İlan olarak tanımlanmıştır.
HUKUKİ KIYMETLENDİRME:
Avrupa İnsan Hakları Kontratının 6. hususu, açılmış olan bir davanın Müstakil ve tarafsız bir mahkemede adil yargılanma yordamıyla görülmesini garanti altına almaktadır. Adil yargılanma prensibi; mahkeme tarafından önüne gelen bir davada, uyuşmazlığın özüne yönelik bir incelemenin yapılması, uyuşmazlığın yalnızca biçimi olarak ele alınması sonucunu doğuracak bir yaklaşımdan uzaklaşılması, adil ve açık olarak yargılanma hakkını öngören bir yargılamanın da gerçekleşmesini Temel unsur olarak Meydan bir haktır. Bu hak bireylere makul şartlarda “mahkemeye erişme” hakkını tanımaktadır. Mahkemeye erişme hakkı mutlak bir hak değildir.
Bazı sınırlamalara tabi tutulabilir. Fakat, dava açıldıktan sonra davanın önüne getirildiği mahkeme tarafından davayla ilgili Tüm maddi ve tüzel sıkıntıların incelenmesi suretiyle davanın karara bağlanması gerekir. Bunun için, idari sürecin yoluna Müsait bildirisi ve Tüm ögeleriyle ilgililer tarafından öğrenilmesi; ilgililerin mahkemeye erişim haklarını kullanmalarını ve açılan davanın da gereği üzere yargı mercileri önüne getirilebilmesini direkt tesirler. Bu manada tebligat yargılama sürecinin başlangıcıdır ve bildirim süreci, yazılı tebligat, yayın yahut ilan formunda olabilmektedir.
Dava konusu sürecin niteliği gereği muhakkak bir bölgeyi ilgilendirdiği durumlarda ise, bütün ilgililerine farklı ayrı bildirilmesi Muhtemel olamadığından, ilgililerin aktif ve kâfi bir formda dava konusu süreçten haberdar olması amaçlanarak, Yönetmelikteki düzenlemeye nazaran, askıda ilan ve internet aracılığıyla halka duyurulması öngörülmüştür. duyuru yolu ile bildirilerde dava açma müddeti ise nihayet ilan tarihini izleyen günden itibaren başlamaktadır. Ayrıyeten, yazılı bildirim temel olmakla birlikte, Bazen durumlarda bilgi edinilmesinin (ıttılanın) yazılı bildirimin sonuçlarını doğuracağı, hasebiyle dava açma mühletine başlangıç olarak alınacağı da Danıştay içtihatlarıyla kabul edilmiştir.
Dava belgesinin incelenmesinden; Kahramanmaraş İli, Göksun İlçesi’nde . ruhsat numaralı alanda . Maden A.Ş. tarafından yapılması planlanan “Boksit Ocağı ve Kırma Eleme Tesisi” projesi için Kahramanmaraş Valiliği Etraf ve Şehircilik Vilayet Müdürlüğü tarafından 17/07/2020 tarihli, E.2020118 sayılı “Çevresel tesir Değerlendirmesi Gerekli Değildir” kararının tesis edilmesi üzerine, 16/04/2021 tarihinde bakılmakta olan davanın açıldığı, yapılan yargılama sonucu ise; 26/07/2020 ila 19/08/2020 tarihleri ortasında dava konusu sürecin Mahalle Muhtarlığınca ilan edildiği, 2577 sayılı Kanun’un 20/A hususu uyarınca, sürece karşı nihayet ilan tarihinden itibaren en geç 30 günlük dava açma mühletinin nihayet günü olan 18/09/2020 tarihine kadar dava açılması gerekirken, davanın bu müddet geçirildikten sonra açıldığı belirtilerek, müddet aşımı nedeniyle reddine karar verildiği görülmüştür.
Uyuşmazlıkta; idare Mahkemesi tarafından verilen Aralık kararı ile, dava konusu sürecin Mahalle Muhtarlığı tarafından ilan edildiğine ait askı tutanağı ile ilan metninin istenilmesi üzerine, Mahalle Muhtarının imzasını taşıyan ve Kahramanmaraş Etraf ve Şehircilik Vilayet Müdürlüğü’ne hitaben yazılan …../08/2021 tarihli yazının gönderildiği, Laf konusu yazıda ise, ilgili evrakın köy halkının ağır olarak vakit geçirdiği, görüp okunabilecek formda köy cami bahçesinde 26/07/2020 tarihinde askıya çıkarılarak 19/08/2020 tarihinde askıdan indirildiği, ayrıyeten köy caminden muhakkak aralıklarla 3 Kez de ilan edildiğinin belirtildiği görülmüş, anılan evrakın askıda ilan edildiğine ve askıdan indirildiğine ait rastgele bir evrak ise sunulmamıştır.
Öte yandan, Köy Muhtarının Göksun Kaymakamlığı’na verdiği 05/10/2021 tarihli beyanında ise; ilanı istenen dokümanın köy caminin kapısına asılmak suretiyle 25/07/2021 ila 19/08/2021 tarihleri ortasında vatandaşlara duyurulmak üzere ilan edildiği, mühlet sonunda ilan metninin kendisi tarafından imzalanarak, 10/08/2021 tarihinde Kahramanmaraş Etraf ve Şehircilik Vilayet Müdürlüğüne posta yoluyla gönderildiğini, belirtmiştir.
Yukarıda da belirtildiği üzere, idari kararların niteliği gereği aşikâr bir bölgeyi ilgilendirmesi nedeniyle, bütün ilgililerine farklı başka bildirilmesi Muhtemel olmadığından, ilgililerin aktif ve kâfi bir halde dava konusu süreçten haberdar olması hedefiyle, bildirinin ilan yahut askı ilanı yoluyla yapılması mümkündür. Askı yoluyla ilan yapılması halinde, ilanı yapan şahıs tarafından ilan metninin herkesin kolay kolay ulaşıp, okuyabileceği bir yerde asılı tutulması, ilan metninin hangi tarihlerde askıda kaldığına ait bir tutanak düzenlenmesi ve bu tutanağın ilgili merciine sunulması gerekmektedir.
Uyuşmazlıkta; ilanın hangi tarihler ortasında askıda kaldığına ait bir tutanağın sunulamadığı, dava konusu sürecin Mahalle Muhtarlığı tarafından ilan edildiğine ait askı tutanağı ile ilan metninin istenilmesi üzerine ise, Mahalle Muhtarının imzasını taşıyan ve Kahramanmaraş Etraf ve Şehircilik Vilayet Müdürlüğü’ne hitaben yazılan …/08/2021 tarihli yazıda, askıda ilanın 26/07/2020 ila 19/08/2020 tarihleri ortasında yapıldığının bildirilmesine rağmen, birebir Muhtar tarafından Göksun Kaymakamlığına verilen 05/10/2021 tarihli beyanda ise, askıda ilanın 25/07/2021 ila 19/08/2021 tarihleri ortasında yapılarak, düzenlenen tutanağın 10/08/2021 tarihinde Kahramanmaraş Etraf ve Şehircilik Vilayet Müdürlüğüne gönderilmek üzere postaya verildiği belirtilmektedir.
Bu durumda; askıda ilanın yapılıp yapılmadığına, ilan yapılmış ise hangi tarihler ortasında olduğuna dair düzenlenmiş bir tutanağın evraka sunulamadığı ve Köy Muhtarının beyanlarının ise çelişkili olduğu dikkate alındığında, üstte belirtilen “mahkemeye erişim hakkı” çerçevesinde, davanın öğrenme tarihinden itibaren 30 günlük yasal müddet içerisinde 16/04/2021 tarihinde açıldığı anlaşıldığından, idare Mahkemesince, davanın temelinin incelenmesi gerekirken, müddet aşımı nedeniyle davanın reddi yolunda verilen kararda hukuksal isabet görülmemiştir.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. hususuna Müsait bulunan davacıların TEMYİZ İSTEMİNİN KABULÜNE,
2. Davanın üstte özetlenen münasebetle müddet aşımı nedeniyle reddine ait temyize husus Kahramanmaraş idare Mahkemesinin 27/10/2021 tarih ve E:2021/489, K:2021/1175 sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yürütmenin durdurulması istemi hakkında karar verilmediğinden, 97,70 TL yürütmenin durdurulması harcının istemi halinde davacılara iadesine,
4. Evrakın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
5. 2577 sayılı İdari Yargılama Metodu Kanununun 20/A-2-(i) hususu uyarınca, karar düzeltme yolunun kapalı olduğunun duyurulmasına,
20/01/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi
Yorum Yok