Danıştay İdari Dava Daireleri Şurası, 15/04/2015 tarih ve 29327 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Diyanet İşleri Başkanlığı Nakil ve Yer Değiştirme Yönetmeliği’nin birtakım hususlarının iptali için açılan davada kararını verdi.
Danıştay Onikinci Dairesinin 26/04/2021 tarih ve E:2021/1925, K:2021/2368 sayılı kararının temyize mevzu, Yönetmeliğin 32. unsuru ile 36. hususunun 4. fıkrasının iptaline ait kısmının ONANMASINA, 9. hususunun 3. fıkrasının iptaline ait kısmının BOZULMASINA karar verildi.
Bozma münasebetinden:
Yönetmeliğin 9. hususunun dava konusu 3. fıkrası ile de cami vazifelisi (imam-hatiplik ve müezzin-kayyımlık) takımları tahsis edilmemiş mescitlerde, fiyatı, çalışma ve toplumsal garantileri, muhtarlık, dernekler yahut vakıflarca karşılanan süreksiz cami vazifelilerinin görevlendirilme yordamının kurala bağlandığı görülmektedir.
Bu düzenlemeyle, takım tahsis edilinceye kadar muhtarlık, dernekler yahut vakıflarca fiyatı, çalışma ve toplumsal garantileri karşılanan cami vazifelilerinin toplumsal Emniyet primlerinin ödenmemesi nedeniyle mağdur edilmemeleri ve Diyanet İşleri Başkanlığına bu konuda açılan davaların sona erdirilerek mali istikametten korunmasının amaçlandığı, bunun mescitleri yönetme misyonunun bir gereği olarak yasa dışı çalışmayı Denetim altına almayı ve karmaşayı ortadan kaldırmayı da sağladığı anlaşılmaktadır.
Bu prestijle, Laf konusu mescitlerde, sigorta primlerinin ödenip ödenmediğinin Vilayet müftülüğü tarafından takip edilmesi kuralıyla Vilayet müftüsü yahut kaymakamın teklifi üzerine valilik onayı ile cami vazifelilerinin süreksiz olarak görevlendirilebileceği kuralının getirildiği Diyanet İşleri Başkanlığı Nakil ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin iptali istenilen 9. unsurunun 3. fıkrasında, hukuka ve mevzuata karşıtlık görülmediğinden davanın bu kısmının reddi gerekirken, anılan kararın iptali yolunda verilen Daire kararında türel isabet bulunmamaktadır.
T.C.
DANIŞTAY
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
temel No: 2022/621
Karar No: 2022/1774
TEMYİZ EDEN (DAVALILAR) :1- .
VEKİLİ: Hukuk Müşaviri .
2- . Başkanlığı
VEKİLİ: I. Hukuk Müşaviri V. .
KARŞI taraf (DAVACI) : . Sendikası (.-Sen)
VEKİLİ: Av..
İSTEMİN KONUSU:
Danıştay Onikinci Dairesinin 26/04/2021 tarih ve E:2021/1925, K:2021/2368 sayılı kararının iptale ait kısmının davalı yönetimler tarafından temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem:
15/04/2015 tarih ve 29327 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Diyanet İşleri Başkanlığı Nakil ve Yer Değiştirme Yönetmeliği’nin (Yönetmelik) 6. hususunun 1. fıkrasının; (b) bendinin (2) numaralı alt bendinde yer alan, “Başkanlıkta en az üç yılını müftülük, dengi yahut üstü misyonlarda geçirmiş olmak kaydıyla on Yıl yahut vaiz olarak on beş Yıl yahut ilahiyat fakültelerinde beş yılı öğretim üyesi olmak üzere Yekün on Yıl misyon yapmış olmak”; (ç) bendinin (1) numaralı alt bendi ile (d) bendinin (1) numaralı alt bendinde yer Meydan “Dini yüksek öğretim mezunu olmak”; (e) bendinin (2) numaralı alt bendinde yer Meydan ”Başkanlıkta en az beş yılını vaizlik yahut üstü vazifelerde yahut ilahiyat fakültelerinde beş yılı öğretim üyesi olmak koşuluyla halk Kuruluş ve kuruluşlarında Yekün on iki Yıl misyon yapmış olmak”; (e) bendinin (3) numaralı alt bendinde yer Meydan “Yönetim Hizmetleri genel Müdürü ve Strateji Geliştirme Lideri olarak atanabilmek için; en az dört yıllık yükseköğrenim mezunu olup halk Kurum ve kuruluşlarında Yekün on iki Yıl vazife yapmış olmak”; (m) bendinin (2) numaralı alt bendinde yer Meydan “Başkanlıkta, en az beş yılını ilçe müftüsü yahut dengi vazifelerde geçirmiş olmak kaydı ile vaizlik yahut üstü sayılan vazifelerde Yekün sekiz Yıl yahut ilahiyat fakültelerinde öğretim üyesi olarak beş Yıl vazife yapmış olmak”; (o) bendinin (3) numaralı alt bendinde yer Meydan “Kamu Kuruluş ve kuruluşlarında Yekün beş Yıl misyon yapmış olmak”; (t) bendinin (1) numaralı alt bendinde yer Meydan ”En az orta tahsil seviyesinde dini tahsil görmüş olmak” ibarelerinin; 9. unsurunun 3. fıkrasının; 23. unsurunun 3. fıkrasının; 32 ve 34. hususlarının, 36. unsurunun 4. fıkrasının, 37. hususunun, 43. hususunun 2. fıkrasının ve Süreksiz 1. hususunun iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti:
Danıştay Onikinci Dairesinin 26/04/2021 tarih ve E:2021/1925, K:2021/2368 sayılı kararıyla;
Anayasa’nın 124, 128 ve 136.; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 3, 4, 68, 72, 76 ve 86.; 633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı kurum ve Vazifeleri Hakkında Kanun’un 10 ve 25.; Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına Ait Yönetmeliğin (Genel Yönetmelik) 5. husus kararlarına yer verildikten sonra;
Yönetmeliğin 6. unsurunun, 1. fıkrasının (e) bendinin (2) numaralı alt bendi, (e) bendinin (3) numaralı alt bendi, (t) bendinin (1) numaralı alt bendi ile 23. unsurunun 3. fıkrası tarafından;
Yönetmeliğin 6. unsurunun 1. fıkrasının (e) bendinin (2) numaralı alt bendi ile tıpkı unsurun 1. fıkrasının (e) bendinin (3) numaralı bendinin, dava devam etmekte iken, 23/06/2016 tarih ve 29751 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmeliğin 1. hususuyla değiştirildiği; 11/04/2018 tarih ve 30388 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmeliğin 2. unsuru ile dava konusu Yönetmeliğin 23. hususunun 3. fıkrasının yürürlükten kaldırıldığı; 23/12/2020 tarih ve 31343 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmeliğin 1. hususu ile dava konusu Yönetmeliğin 6. unsurunun 1. fıkrasının (t) bendinin (1) numaralı alt bendinin yürürlükten kaldırıldığı anlaşıldığından, Yönetmeliğin iptali istenen bu kararları hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerektiği,
Yönetmeliğin 6. unsurunun, 1. fıkrasının (b) bendinin (2) numaralı alt bendi, (ç) bendinin (1) numaralı alt bendi, (d) bendinin (1) numaralı alt bendi, (m) bendinin (2) numaralı alt bendi, (o) bendinin (3) numaralı alt bendi ile 34. , 37. , 43/2. ve Süreksiz 1. unsurları tarafından;
İptali istenilen Yönetmelik unsurlarının yönetime tanınan takdir yetkisinin sonları içinde, üst hukuk normları ile hizmet gereklerine Müsait olarak hazırlandığı ve halk faydası ile hizmet gereklerine karşıtlık içermediği sonucuna ulaşıldığından, anılan bu kararlara yönelik davanın reddinin gerektiği,
Yönetmeliğin 9. hususunun 3. fıkrası istikametinden;
Devlet ve diğer halk hukukî kişiliklerince genel yönetim asıllarına nazaran yürütülen asli ve Daimi halk hizmetlerinin gerektirdiği misyonların memurlar eliyle yürütülmesi Anayasa’da ve 657 sayılı Kanun’da açıkça düzenlendiğinden, genel yönetim asıllarına nazaran yürütülen asli ve Daimi bir halk vazifesinin, memurlar dışında yapılamayacağı, 657 sayılı Kanun’un 5. hususunda, bu Kanuna tabi kurumların, 4. hususta yazılı dört istihdam hali dışında işçi çalıştıramayacakları kurala bağlandığından, 657 sayılı Kanun’a tabi kurumlarda, memurlar, kontratlı işçi, süreksiz işçi ve emekçiler dışında işçi istihdamına hukuken İmkan bulunmadığı,
Öte yandan, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 86. hususunda, vaizlik, Kur’an kursu öğreticiliği, imam-hatiplik ve müezzin- kayyımlığa ilişkin boş takımlara, açıktan vekil atanabileceğinin de öngörüldüğü,
Anayasa’nın ve 657 sayılı Kanun’un Aleni kararlarına karşın, dava konusu Yönetmeliğin 9. hususunun 3. fıkrasında, “İlgili mevzuatına nazaran fiyatı, çalışma ve toplumsal teminatları, muhtarlık, dernekler yahut vakıflarca karşılanan cami vazifelileri, her ay Vilayet müftülüğünce sigorta primlerinin ödenip ödenmediğinin takip edilmesi koşuluyla Vilayet müftüsü yahut kaymakamın teklifi üzerine Valilik onayı ile süreksiz olarak görevlendirilebilir.” halinde bir “atama usulü”nün getirildiği,
İmam-hatip ve müezzin-kayyımdan oluşan cami vazifelilerinin, genel yönetim temellerine nazaran yürütülen asli ve Daimi halk vazifesi statüsünde olduğundan, kanun ile ihdas edilen imam-hatip ve müezzin-kayyım takımlarında, “Devlet memuru” statüsüne sahip olmayanların vazife yapmasının Muhtemel olmadığı, bunun yanı sıra, işçisi 657 sayılı Kanun’a tabi olan Diyanet İşleri Başkanlığında memur, kontratlı işçi, süreksiz işçi ve Amele statüleri dışında işçi istihdamı da Muhtemel olmadığı halde, Anayasa’ya ve Kanun’a ters bir biçimde, dava konusu Yönetmeliğin 9. hususunun 3. fıkrası ile cami vazifelileri olan imam-hatiplerin ve müezzin-kayyımların farklı bir statüde istihdam edilmesi imkanının getirildiği,
Kaldı ki, cami vazifelilerinin, dava konusu Yönetmelik ile getirilen “atama usulü” ile çalıştırılması ve fiyatlarının muhtarlık, dernekler, vakıflar tarafından ödenmesi, bu vazifelerin asli ve Daimi halk misyonu niteliğinin yanı sıra, Diyanet İşleri Başkanlığının kurum ve varoluş gayesiyle da bağdaşmadığı,
Dava konusu Yönetmeliğin 9. hususunun 3. fıkrası ile öngörülen Nakil tarzının, imam-hatiplik ve müezzin-kayyımlık takımları ihdas edilmemiş mescitlere mahsus bir yol olduğunun kabulünün Muhtemel görülmediği, çünkü, bir halk hizmeti olan din hizmetlerinin muhtarlıklara, belirli dernek ve vakıflara gördürülmesi üzere bir Sonuç doğuracağı ve din hizmetlerinin görülmesi konusunda Biricik yetkili ve vazifeli olan Diyanet İşleri Başkanlığının kuruluşuna ait Anayasa ile belirlenen Temel unsurların göz arkası edilmesi manasına geleceği, çünkü, gereksinim halinde mescitlere acil olarak takım aktarmak ve öncesinde takım ihdası için Gerekli süreçleri başlatmanın Diyanet İşleri Başkanlığının Temel misyon ve sorumluluğunda olduğu,
Bu nedenle, Yönetmeliğin 9. hususunun 3. fıkrasının, Anayasa’ya ve 657 sayılı Kanun’un Temel prensiplerine karşıt olduğu, bu düzenlemede hukuka uygunluk bulunmadığı,
Yönetmeliğin 32. unsuru tarafından;
657 sayılı Kanun’un 72. hususuyla genel Yönetmeliğin 5. unsurunda yer Meydan düzenlemelerden, Devlet memurlarının Mecbur çalışma müddetleri ve Mecbur yer değiştirme suretiyle yapılacak atamalarında vilayetlerin gruplandırılarak hizmet bölgelerine ayrıldığı,
Yönetmeliğin 32. hususunda, bir yandan taşra teşkilatında misyon yapan şeflerin Mecbur yer değiştirmeye tabi olmadığı belirtilmesine karşın, öbür yandan bulundukları yere has şartlar gözetilerek 5 yıllık mühletin bitiminde Mecbur Nakil yapılması sonucunu doğuracak nitelikte bir düstur getirildiği, böylelikle Küme ve sınıflar ortası atamaya tabi olacağı öngörülen unvanlar ismen sayıldığı halde, bu kapsamda olmayan ve taşra teşkilatında vazife yapan şeflerin bulundukları yerdeki vazife mühletinin 5 Yıl ile sonlandırıldığı; ayrıyeten, 657 sayılı Kanun’un 72. unsuruyla genel Yönetmeliğin 5. unsuru kapsamında Laf konusu şefler istikametinden vilayetlerin gruplandırılmadığı, bu düzenlemenin, adil ve istikrarlı dağıtım unsuruna ve üst hukuk normlarına karşıt uygulamalara yol açabilecek nitelikte olduğundan, Yönetmeliğin genel düzenlemesine ve hizmet gereklerine karşıtlık taşıdığı, bu haliyle üst hukuk normlarına alışılmamış olduğu anlaşılan Yönetmeliğin anılan kararında hukuka uygunluk bulunmadığı,
Yönetmeliğin 36. hususunun 4. fıkrası istikametinden;
657 sayılı Kanun’un 76. unsurunda; kurumların, misyon ve unvan eşitliği gözetmeden kazanılmış hak aylık dereceleriyle memurları bulundukları takım derecelerine eşit yahut 68. husustaki temeller çerçevesinde daha üst, Kuruluş içinde tıpkı yahut Öbür yerlerdeki öteki takımlara naklen atayabileceklerinin kurala bağlandığı,
Yönetmeliğin 36. unsurunun 4. fıkrası ile işçinin hizmet gereği misyon yahut yer değiştirmesine ait kuralların düzenlendiği, lakin Laf konusu husus ile getirilen kuralların hizmetin gerektirdiği durumlar ile ilgili olup, ilgili mevzuat kararlarına uyulmaksızın, hizmetin gerektirdiği durumlar dışında keyfi Nakil yapılabileceği manasında da yorumlanabilen biçimde hususta “ilgili mevzuatında yer Meydan öbür kararlara bağlı kalmaksızın” biçiminde düzenleme yapılmasının hukuk devleti prensibiyle bağdaşmadığı,
Gerekçeleriyle, Yönetmeliğin 32. unsurunun, 36. hususunun 4. fıkrasının, 9. hususunun 3. fıkrasının iptaline, 6. hususunun 1. fıkrasının (b) bendinin (2) numaralı alt bendinin, (ç) bendinin (1) numaralı alt bendinin, (d) bendinin (1) numaralı alt bendinin, (m) bendinin (2) numaralı alt bendinin, (o) bendinin (3) numaralı alt bendinin, 34. hususunun, 43. hususunun 2. fıkrasının, 37. unsurunun ve Süreksiz 1. hususunun iptali istemi istikametinden davanın reddine, dava konusu diğer düzenlemeler istikametinden karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN ARGÜMANLARI:
Davalı yönetimler tarafından, Yönetmeliğin 9. hususunun 3. fıkrasıyla ilgili Daire değerlendirmesinin hukuka karşıt olduğu, takımı olmayan yahut vazifelisi bulunmayan mescitlerde muhtarlıklar, dernekler ve vakıflar tarafından din hizmeti yürüten görevlilerin görevlendirildiği, bu görevlilerin görevlendirilmesinin kendi mevzuatına nazaran yapıldığı, toplumsal teminatlarının aksatılması halinde ise Diyanet İşleri Başkanlığı (Başkanlık) aleyhine isimli yargıda açılan davalarla kurumun ziyana uğradığı görüldüğü için bu formda görevlendirilenlerin toplumsal teminatlarının tam olarak yerine getirilmesinin amaçlandığı, düzenlemeyle Başkanlığın mali bahisler bakımından ziyana uğramasının önlenmesinin hedeflendiği,
Yönetmeliğin 32. hususunda, şef unvanlı işçinin, Küme ve Sınıf hizmetine tabi olmadığından 657 sayılı Kanun’un 76. hususuna nazaran hizmet gerekleri bağlamında müddet sebebiyle yer değiştirilmeleri konusunun düzenlendiği, şef unvanlı işçinin yönetici misyonu olduğundan bulundukları yerde uzun mühlet misyon yapmaları halinde Mecbur yer değiştirme sebebiyle Küme ve Sınıf hizmetine tabi olan taşra teşkilatındaki üst yöneticilerin Yönetim tesirini zayıflattığının kurumsal bir kıymetlendirme olduğu, bu çerçevede şef unvanlı çalışanın mühlet sebebiyle yer değiştirmeye tabi olmakla birlikte, bu yer değişikliğinin çalışanın misyon mahalline en yakın ve sosyokültürel bakımdan yakınlık gösteren yerlere yapılmasının düzenlendiği ve yönetimin takdir hakkının sonlarının besbelli hale getirildiği,
Cami vazifelilerinin misyon yaptığı mescide nazaran rastgele bir kazanımlarının bulunmadığı, Başkanlıkça mescitlerde yürütülen din hizmetlerinin caminin bulunduğu mahalle yahut cami cemaatinin yapısına nazaran değişkenlik arz edebileceği durumlarda muhtaçlığa yanıt verilmesi için Yönetmeliğin 36. hususunun 4. fıkrasının düzenlendiği, kaldı ki, 633 sayılı Kanun’un 10. hususunda bu görevlilerin birinci atamasının Diyanet İşleri Liderinin yetkisine bırakıldığı, verilen iptal kararının halk faydası ve hizmetin gereklerine muhalif olduğu; mescitlerde misyon yapan çalışanın birebir yerde Fazla uzun mühlet misyon yapmasının bir kısım cami cemaati tarafından şikayet konusu edilebildiği, bundan kaynaklanan yakınmalar dikkate alınarak kademeli olarak cami vazifelilerinin misyon yeri değişikliği imkanının getirildiği; yönetimin sahip olduğu takdir yetkisini kullanmasını engelleyecek, anlamsız kılacak yahut yetkinin özüne dokunacak tarafta yargı kararı verilmesinin Anayasa’ya ve 2577 sayılı Kanun’a terslik teşkil ettiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI:
Davacı Sendika tarafından savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ KANISI:
Davalı yönetimlerin temyiz istemlerinin kısmen kabulü ile Daire kararının, Yönetmeliğin 9. hususunun 3. fıkrasının iptaline ait kısmının bozulması; iptale ait öteki kısımlar bakımından ise temyiz istemlerinin reddi ile bu kısımların onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Yargıcının açıklamaları dinlendikten ve belgedeki dokümanlar incelendikten sonra, belge tekemmül ettiğinden davalılardan Diyanet İşleri Başkanlığının yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıyeten bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:
İNCELEME VE MÜNASEBET:
MADDİ OLAY:
Diyanet İşleri Başkanlığı Nakil ve Yer Değiştirme Yönetmeliği, 15/04/2015 tarih ve 29327 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Davacı Sendika tarafından, “dava konusu istem” kısmında belirtilen Yönetmelik kararlarının iptali istemiyle temyizen incelenen dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasa’nın “Din ve vicdan hürriyeti” başlıklı 24. hususunda, herkesin, vicdan, dini inanç ve kanaat hürriyetine sahip olduğu, 14. unsur kararlarına ters olmamak koşuluyla ibadet, dini ayin ve merasimlerin özgür olduğu, din ve ahlak eğitim ve öğretiminin Devletin nezaret ve kontrolü altında yapılacağı, “Yönetmelikler” başlıklı 124. hususunda -işlem tarihindeki haliyle-, Başbakanlık, bakanlıklar ve halk hukuksal bireylerinin, kendi misyon alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere bunlara karşıt olmamak koşuluyla, yönetmelikler çıkarabileceği karara bağlanmış; “Diyanet İşleri Başkanlığı” başlıklı 136. hususunda ise, “Genel yönetim içinde yer Meydan Diyanet İşleri Başkanlığı, laiklik unsuru doğrultusunda, Tüm siyasi görüş ve düşünüşlerin dışında kalarak ve milletçe dayanışma ve bütünleşmeyi Gaye edinerek, Özel kanununda gösterilen vazifeleri yerine getirir.” kararına yer verilmiştir.
633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığının kurum ve Vazifeleri Hakkında Kanun’un “Görev” başlıklı 1. unsurunda -işlem tarihindeki haliyle- , “İslam Dininin inançları, ibadet ve ahlak temelleri ile ilgili işleri yürütmek, din konusunda toplumu aydınlatmak ve ibadet yerlerini yönetmek üzere, Başbakanlığa bağlı Diyanet İşleri Başkanlığı Kurulmuştur.”; “Başkanlığın hizmet üniteleri, misyonları ve yetkileri” başlıklı değişik 7. hususunda, “Başkanlığın hizmet üniteleri, misyonları ve yetkileri şunlardır: a) Din Hizmetleri genel Müdürlüğü 1) Cami ve mescitleri ibadete açmak, yönetmek, ibadet ve irşat hizmetlerini yürütmek …”; “Taşra teşkilatı” başlıklı 8/2. unsurunda, “…İl ve ilçe müftüleri, bölgelerinde Diyanet İşleri Başkanlığını temsil eder, din hizmetlerini, dini kuruluşları yönetir ve din vazifelilerinin hizmetlerini düzenleyip denetler. …”; “Camilerin ibadete açılması ve yönetimi” başlıklı değişik 35. hususunda, “Cami ve mescitler Diyanet İşleri Başkanlığının müsaadesi ile ibadete açılır ve Başkanlıkça yönetilir. Gerçek ve hükmi şahıslar tarafından yapıldığı halde müsaadeli yahut müsaadesiz olarak ibadete açılmış bulunan cami ve mescitlerin idaresi üç ay içinde Diyanet İşleri Başkanlığına devredilir. Diyanet İşleri Başkanlığınca buralara imkanlar nispetinde takım tahsis edilir. Takım tahsis edilinceye kadar buralarda misyon yapanların mesleksel ehliyetleri ile ilgili temel ve yöntemler yönetmelikle düzenlenir.” kararları yer almaktadır.
15/04/2015 tarih ve 29327 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Diyanet İşleri Başkanlığı Nakil ve Yer Değiştirme Yönetmeliği’nin “Atama usulü” başlıklı 9. unsurunda ise, “(1) Başkanlık çalışanı, 633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı kurum ve Vazifeleri Hakkında Kanunun 10 uncu hususu kararları çerçevesinde atanır. … (3) İlgili mevzuatına nazaran fiyatı, çalışma ve toplumsal teminatları, muhtarlık, dernekler yahut vakıflarca karşılanan cami vazifelileri, her ay Vilayet müftülüğünce sigorta primlerinin ödenip ödenmediğinin takip edilmesi kaidesiyle Vilayet müftüsü yahut kaymakamın teklifi üzerine valilik onayı ile süreksiz olarak görevlendirilebilir. …” kararlarına yer verilmiştir.
HUKUKİ KIYMETLENDİRME:
Danıştay dava dairelerinin son kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Adabı Kanunu’nun 49. unsurunda yer alan;
“a) vazife ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka ters karar verilmesi,
c) Adap kararlarının uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte kusur yahut eksikliklerin bulunması” sebeplerinden birinin varlığı halinde mümkündür.
Dayandığı hukukî nedenler ve münasebeti üstte açıklanan Danıştay Onikinci Dairesi kararının, 15/04/2015 tarih ve 29327 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Diyanet İşleri Başkanlığı Nakil ve Yer Değiştirme Yönetmeliği’nin temyize bahis 32. unsuru ile 36. unsurunun 4. fıkrasının iptaline ait kısmı, birebir münasebet ile Konseyimizce da Müsait bulunmuş olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen tezler, kararın anılan kısmının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
Öte yandan, Yönetmeliğin 32. unsurunda, ”Zorunlu yer değiştirmeye tabi olmayan taşra teşkilatında misyon yapan şeflerin bulundukları yerde hizmet müddetleri beş yıldır. Hizmetin gerekleri, özellikleri ile nihayet vazife yerlerinin ekonomik, toplumsal, kültürel ve ulaşım koşulları istikametinden benzerlik ve yakınlık göstermesi konuları dikkate alınarak, beş yıllık hizmet mühleti sonunda vazife yerleri değiştirilir. Bu müddet Başkanlıkça bir Yıl uzatılabilir.” düzenlemesine yer verilmiştir.
Davalı yönetimler tarafından; her ne kadar taşra teşkilatında vazifeli şeflerin Küme ve Sınıf hizmetine tabi olmadığı, bu nedenle Yönetmeliğin 32. hususunda, 657 sayılı Kanun’un 76. hususu uyarınca hizmet gerekleri bağlamında müddet sebebiyle yer değiştirmenin düzenlendiği ileri sürülmekte ise de; mezkur Kanun’un 76. unsurunda Küme ve Sınıf hizmetine ait bir karara yer verilmediği üzere, Yönetmeliğin 38. unsurunda hizmet gereği misyon yahut yer değiştirmenin düzenlenmiş olması karşısında, davalı yönetimlerin bu tezine prestij etme imkanı bulunmamaktadır.
Daire kararının Yönetmeliğin 9. hususunun 3. fıkrasının iptaline ait kısmına gelince;
İslam dininin inançları, ibadet ve ahlak asılları ile ilgili işleri yürütmek, din konusunda toplumu aydınlatmak ve ibadet yerlerini yönetmek üzere kurulan Diyanet İşleri Başkanlığının, cami ve mescitlerin ibadete açılmasında ve yönetilmesinde misyon, yetki ve sorumlulukları bulunmaktadır.
Öte yandan, halk hizmeti, geniş tarifiyle, devlet ya da öbür halk tüzelkişileri tarafından ya da bunların kontrol ve nezaretleri altında, ortak ihtiyaçları karşılamak ve halk faydasını sağlamak için topluma sunulmuş bulunan Daimi ve tertipli etkinliklerdir (Anayasa Mahkemesinin 10/03/2011 tarih ve E:2008/54, K:2011/45 sayılı kararından).
Bu bağlamda, gerçek ve hükmi şahıslar tarafından yapılan cami ve mescitlerin de idaresi, buralara imkanlar nispetinde takım tahsisi ve takım tahsis edilinceye kadar buralarda misyon yapanların mesleksel ehliyetleri ile ilgili temel ve yordamları belirleme yetki ve sorumluluğu kanun koyucu tarafından 633 sayılı Kanun’un 35. unsuru ile Diyanet İşleri Başkanlığı uhdesinde toplanmıştır.
Yönetmeliğin 9. hususunun dava konusu 3. fıkrası ile de cami vazifelisi (imam-hatiplik ve müezzin-kayyımlık) takımları tahsis edilmemiş mescitlerde, fiyatı, çalışma ve toplumsal teminatları, muhtarlık, dernekler yahut vakıflarca karşılanan süreksiz cami vazifelilerinin görevlendirilme metodunun kurala bağlandığı görülmektedir.
Bu düzenlemeyle, takım tahsis edilinceye kadar muhtarlık, dernekler yahut vakıflarca fiyatı, çalışma ve toplumsal teminatları karşılanan cami vazifelilerinin toplumsal Emniyet primlerinin ödenmemesi nedeniyle mağdur edilmemeleri ve Diyanet İşleri Başkanlığına bu konuda açılan davaların sona erdirilerek mali istikametten korunmasının amaçlandığı, bunun mescitleri yönetme vazifesinin bir gereği olarak yasa dışı çalışmayı Denetim altına almayı ve karmaşayı ortadan kaldırmayı da sağladığı anlaşılmaktadır.
Bu prestijle, Laf konusu mescitlerde, sigorta primlerinin ödenip ödenmediğinin Vilayet müftülüğü tarafından takip edilmesi koşuluyla Vilayet müftüsü yahut kaymakamın teklifi üzerine valilik onayı ile cami vazifelilerinin süreksiz olarak görevlendirilebileceği kuralının getirildiği Diyanet İşleri Başkanlığı Nakil ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin iptali istenilen 9. hususunun 3. fıkrasında, hukuka ve mevzuata karşıtlık görülmediğinden davanın bu kısmının reddi gerekirken, anılan kararın iptali yolunda verilen Daire kararında türel isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı yönetimlerin temyiz isteminin kısmen kabulüne, kısmen reddine,
2. Danıştay Onikinci Dairesinin 26/04/2021 tarih ve E:2021/1925, K:2021/2368 sayılı kararının temyize husus, Yönetmeliğin 32. hususu ile 36. unsurunun 4. fıkrasının iptaline ait kısmının ONANMASINA, 9. hususunun 3. fıkrasının iptaline ait kısmının BOZULMASINA,
3. Bozulan kısım istikametinden yine bir karar verilmek üzere evrakın anılan Daireye gönderilmesine,
4. Kesin olarak, 16/05/2022 tarihinde oybirliği ile karar verildi.
Yorum Yok