Dava, Makine ve Kimya Sanayisi Kurumu, Gazi Fişek Fabrikası, Bakım tamir Müdürlüğünde mühendis olarak vazife yapan davacı tarafından; üretim faaliyetinde fiilen çalışan mühendisler için belirlenen Temel fiyattan yararlandırılması ve mahrum kaldığı mali fiyatın ödenmesi talebiyle yapılan müracaatın reddine ait sürecin iptali istemiyle açılmıştır.
İlk derece mahkemesi süreci iptal etmiştir.
Danıştay ise bu kararı aşağıdaki münasebet ile bozmuştur.
Bakım tamir Müdürlüğünde vazife yapan işçinin direkt üretim faaliyetinde yer almadığı ve misyon yerlerinin üretim tesisleri olmadığı, görevin asli ögesinin fabrikanın verimli ve faal bir halde çalışabilmesi için tezgahların Daimi çalışır vaziyette tutulmasını sağlamak olduğundan, davacının tezgahların bakımı esnasında üretim tesislerinde bulunmasının fiilen üretim tesisinde misyon yapmak olarak bedellendirilemez.
T.C. DANIŞTAY
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No:2018/6691
Karar No:2020/2598
Temyiz Eden (Davalı): Makine ve Kimya Sanayisi Kurumu genel Müdürlüğü Vekili: Av. .
Karşı taraf (Davacı): .’i temsilen . Sendikası Vekili : Av. .
İstemin Konusu:
Ankara 5. idare Mahkemesinin 18/12/2014 tarih ve E:2013/1783, K:2014/1590 sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
Yargılama Süreci:
Dava Konusu İstem:
Makine ve Kimya Sanayisi Kurumu, Gazi Fişek Fabrikası, Bakım tamir Müdürlüğünde mühendis olarak vazife yapan davacı tarafından; üretim faaliyetinde fiilen çalışan mühendisler için belirlenen Temel fiyattan yararlandırılması ve mahrum kaldığı mali meblağın ödenmesi talebiyle yapılan müracaatın reddine ait sürecin iptaline karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:
Ankara 5. idare Mahkemesince; Gazi Fişek Fabrikası, Bakım tamirat Müdürlüğünün 19/12/2013 tarih ve 218 sayılı yazısı ile davacının çoğunluğu üretim tesislerinden oluşan alanlardaki tezgah arızaları ve günlük/aylık/üç aylık ve yıllık periyodik bakımları yapabilmek için çalışma mühletinin Aka bir kısmını üretim atölyelerinde geçirdiğinin bildirildiği, davacının üretim tesisinde fiilen misyon yapması nedeniyle üretim tesisinde vazife yapanlara ödenen Temel fiyattan yararlandırılması gerekirken zıt istikametteki dava konusu süreçte hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu sürecin iptaline karar verilmiştir.
Temyiz Edenin Tezleri:
Davalı yönetim tarafından, Bakım tamir Müdürlüğünün üretim tesisi olarak nitelendirilmediği, Bakım tamirat Müdürlüğünün 19/12/2013 tarih ve 218 sayılı yazısının çelişkili olduğu, davacının üretim tesislerinde geçirdiği mühletin az olduğu, fabrika bakım tamirat hizmetlerinin hizmet alımı yolu ile yerine getirildiği belirtilerek Mahkeme kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
Karşı Tarafın Savunması:
Davacı tarafından, üretim tesisinin yanılgılı olarak tespit edildiği, üretim tesisinin bir Tüm olduğu, atölyelere indirgenemeyeceği, taşra teşkilatında bulunan işletme ve fabrika müdürlüklerinin üretim ünitesi olduğu, bakım tamirat çalışanının üretimin her kademesinden Mesul olduğu, davacının üretim tesislerinde çalıştığının davalı yönetimin 19/12/2013 tarih ve 218 sayılı yazısıyla ortaya konulduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.
Danıştay Tetkik Yargıcının Niyeti: Temyiz isteminin reddi ile yol ve yasaya Müsait olan kararın onanması gerektiği düşünülmektedir
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Tetkik Yargıcının açıklamaları dinlendikten ve belgedeki evraklar incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İnceleme ve Münasebet:
Maddi Olay:
1- Yüksek Planlama Heyeti’nin 21/07/1997 tarih ve 97/T-30 sayılı kararı ile “üretim faaliyetinde fiilen çalışanlar mühendis, teknik şef ve teknikerler için” farklı Temel fiyat uygulanmasına karar verilmiştir. 2- Makine ve Kimya Sanayisi Kurumu, Yönetim Heyetinin 15/07/1997 tarih ve 60 sayılı kararı ile üretim tesisinde fiilen vazife yapan mühendisler için öteki ünitelerde çalışan mühendislerden farklı Temel fiyat ödenmesi uygulamasına başlanılmıştır.
3- Davacı, Makine ve Kimya Sanayisi Kurumu, Gazi Fişek Fabrikası Müdürlüğü’ne bağlı Bakım tamirat Müdürlüğü’nde mühendis olarak misyon yapmaktadır.
4- Üretim faaliyetinde fiilen çalışan mühendisler için belirlenen Temel fiyattan yararlandırılması ve mahrum kaldığı mali meblağın ödenmesi talebiyle davacı tarafından yapılan müracaatın reddine ait sürecin iptaline karar verilmesi istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İlgili Mevzuat:
399 sayılı halk İktisadi Teşebbüsleri İşçi Rejiminin Düzenlenmesi ve 233 sayılı kanun Kararında Kararname’nin Birtakım Hususlarının Yürürlükten Kaldırılmasına Dair kanun Kararında Kararname’nin 25. hususunda, “Ekli 1 sayılı cetvelin dışında kalan kontratlı işçiye ödenecek mukavele fiyatı; Temel fiyat ile muvaffakiyet ve kıdem fiyatları toplamından oluşur ve bu fiyat minimum fiyatın altında olamaz. Kontrat fiyatlarının tavanı her Yıl bütçe kanunları ile belirlenir.
Kamu işçisi için uygulanan aylık katsayısının mali yılın ikinci yarısı için değiştirilmesi yahut mali Yıl içinde 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun mali ve toplumsal haklara ait kararlarında değişiklik yapılması halinde kontratlı işçi fiyatlarının tavanını değiştirmeye Bakanlar Şurası yetkilidir.” hükmü ile 26. hususunda “Temel fiyat fiyatları, kontratlı işçinin unvanı, eğitim seviyesi, Amel gerekleri, işyeri ve çalışma kuralları dikkate alınmak suretiyle teşebbüs ve bağlı ortaklıklarca tespit edilir.
Teşebbüs ve bağlı iştirakler, kontratlı işçisine unvanları prestijiyle uygulayacakları azami, Temel fiyat ölçülerine ait tekliflerini 15 Kasım tarihine kadar Devlet İşçi Başkanlığına gönderirler. Bu teklifler Devlet İşçi Başkanlığınca teşebbüs ve bağlı paydaşlıklar ortasında fiyat istikrarı ve uygulama birliği sağlamaya yönelik tekliflerle Birlikte Yüksek Planlama Konseyinin onayına sunulur.” kararına yer verilmiştir. 233 sayılı halk İktisadi Teşebbüsleri hakkında kanun Kararında Kararnameye ve Makina ve Kimya Sanayisi Kurumu anne Statüsüne dayanılarak hazırlanan Makina ve Kimya Sanayisi Kurumu Bakım tamir Yönergesi’nin “Amaç” başlıklı 1. unsurunda bu Yönerge’nin gayesinin, her türlü tesis, tezgah, ekipman, yeraltı ve yerüstü yapılarının üretim ve hizmet için Gerekli niteliklerinin devamını sağlamak amacı ile yapılacak Bakım tamir faaliyetlerinin Biricik düzey içerisinde yürütülmesinin Biçim ve temellerini belirtmek olduğu, “Kapsam” başlıklı 2. hususunda Yönerge kararlarının Kurumda yürütülen bütün bakım ve tamirat faaliyetlerini kapsadığı düzenlemesine yer verilmiştir.
Aynı Yönerge’nin “Tanımlar” başlıklı 4. unsurunda “ı) Planlı Bakım (Koruyucu Bakım): Üretimin Planlanan seviyede Daimi bir biçimde devam etmesini sağlamak emeliyle beklenmeyen arızaları ve mümkün duruşları önlemek ve Denetim altına alabilmek niyetiyle tesis, tezgah ve donatımın gayesine Müsait bir durumda tutulabilmesi için yapılan süreç ve faaliyetlerdir.
Bu bakım; tesis, tezgah ve donatımlarda arızaların taban seviyeye inmesi meydana gelmeden önlenmesi emeliyle evvelden hazırlanmış plan, program ve talimatlara nazaran yapılan kollayıcı bir bakım sürecini, i) Tamir: Bir arızanın giderilmesi sürecini,
j) Revizyon: Belli çalışma devreleri sonunda tesis, tezgah ve donatımın bütünüyle bakımlarının yapılması yahut arızalarının onarılması yada kısmen yenilenmesi sürecini Anlatım eder.”
Yönerge’nin “İş programı” başlıklı 10. unsurunda “Bütçesi düzenlenen Yıl için genel Müdürlük, İşletme/ Fabrika Müdürleri ile Bölge Müdürlüğü Bakım tamir Müdürlükleri masraf yerlerine nazaran bakım, yağlama, tamirat, revizyon montaj planları hazırlar ve bu işler için gerekli personellik ve materyal tespit edilerek planların maaliyeti oluşturulur. İlgili ünitenin buhar, su, basınçlı hava, elektrik üzere Yardımcı üretim ve hizmet yerlerinin maliyeti hesaplanarak, bunlardan yararlanılarak masraf yerleri dağıtım listeleri düzenlenir.” düzenlemesine yer verilmiştir.
Yönerge’nin “Planlı bakım uygulaması” başlıklı 16. hususunda “Planlı bakım çalışmaları aşağıdaki halde yürütülür: a) Hami bakım muayene, temizleme Ufak tamirlerin yapılması ile standart modül değişimleri, b) Yağlama,
c) Tamirat,
d) Revizyon” düzenlemesine yer verilmiştir.
Hukuki Kıymetlendirme:
Yukarıda yer Meydan yasal düzenlemeler ve maddi Hadise Birlikte incelendiğinde; uyuşmazlığın davacının üretim tesisinde fiilen vazife yapan işçi olup olmadığı konusuna ait olduğu açıktır.
Yukarıda metnine yer verilen Yönerge kapsamındaki düzenlemeler göz önünde bulundurulduğunda, Bakım tamirat Müdürlüğünde misyon yapan işçinin direkt üretim faaliyetinde yer almadığı ve vazife yerinin üretim tesisleri olmadığı, vazifenin asli ögesinin fabrikanın verimli ve aktif bir biçimde çalışabilmesi için tezgahların Daimi çalışır vaziyette tutulmasını sağlamak olduğu, davacının tezgahların bakımı esnasında üretim tesislerinde bulunmasının fiilen üretim tesisinde misyon yapmak olarak değerlendirilemeyeceği sonucuna ulaşılmıştır.
Bu durumda, dava konusu süreçte hukuka terslik, dava konusu sürecin iptali tarafındaki idare Mahkemesi kararında da tüzel isabet bulunmamaktadır.
Karar Sonucu:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun’un 49. hususuna Müsait bulunan davalı yönetimin temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu sürecin iptaline ait temyize husus Ankara 5. idare Mahkemesinin 18/12/2014 tarih ve E:2013/1783, K:2014/1590 sayılı kararının bozulmasına,
3. Tekrar bir karar verilmek üzere evrakın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun’un (Geçici 8. hususu uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. hususunun birinci fıkrası uyarınca bu kararın bildirim tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu Aleni olmak üzere, 29/06/2020 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
KARŞI OY
Dava; Makine ve Kimya Sanayisi Kurumu, Gazi Fişek Fabrikası Müdürlüğüne bağlı Bakım tamir Müdürlüğünde mühendis olarak vazife yapan davacının, Yüksek Planlama Heyeti ve MKE genel Müdürlüğünün almış olduğu kararlar uyarınca üretim tesisinde misyon yapması nedeniyle Temel fiyatının üretim tesisinde çalışan teknik çalışana ödenen oranda ödenmesi talebiyle yaptığı müracaatının reddine ait sürecinin iptali istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesince; davacının çoğunluğu üretim tesislerinden oluşan alanlardaki tezgah arızalarını gidermek ve günlük/aylık/üç aylık ve yıllık periyodik bakımları yapabilmek için çalışma mühletinin Aka bir kısmını üretim atölyelerinde geçirdiğinin davalı yönetim tarafından bildirildiği, bu prestijle üretim tesisinde fiilen vazife yapan davacının üretim tesislerinde vazife yapan mühendisler için öngörülen Temel fiyattan yararlandırılması gerekirken aykırı taraftaki dava konusu süreçte hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu sürecin iptaline karar verilmiştir. Uyuşmazlığın tahlilinde üretim tesislerinin hangileri olduğu ve üretim tesisleri belirlenirken hangi kriterlerin dikkate alındığı hususu Ehemmiyet kazanmaktadır.
Bu prestijle üretim tesislerinin hangileri olduğu, üretim tesislerinin belirlenmesinde dikkate alınan kriterlerin neler olduğu, davacının çalıştığı ünitenin üretim tesisi olarak kabul edilip, edilmeyeceğinin Ara kararıyla sorulması gerektiği oyu ile karşıt taraftaki çoğunluk kararına katılmıyorum.
Yorum Yok