… Elektrik Anonim Şirketi … Vilayet Müdürlüğü Gereç İdaresi ve İkmal Müdürlüğü Ambar ve Gereç Şefliğinde 399 sayılı kanun Kararında Kararname eki (II) sayılı Cetvele tabi kontratlı işçi statüsünde ambar sorumlusu olarak vazife yapmakta iken 28/06/2004 tarihinden itibaren nakliye sigorta şefliğini yürütmek üzere vekaleten görevlendirilen hala ambar ve gereç şefliğini vekaleten yürüten davacı tarafından, vekalet ettiği şeflik misyonuna ait fiyat ve tazminat farklarının ödenmesi talebiyle yaptığı müracaatın reddine ait sürecin iptali için dava açılmıştır.
İlk derece mahkemesince, görevde yükselme imtihanında başarılı olamadığından şeflik vazifesine asaleten atanma koşulunu taşımadığı, bu nedeniyle vekalet ettiği takıma ait vekalet fiyatından yararlandırılmamasında hukuka karşıtlık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Danıştay ise bu kararı bozmuştur:
Kamu iktisadi teşebbüslerinde vazife yapan kontratlı işçinin vazife ve yetkileri, nitelikleri, atanma, ilerleme, yükselme, hak ve yükümlülükleri, mali ve toplumsal hakları ile öbür özlük işleri 399 sayılı kanun Kararında Kararname’de düzenlenmiş olup; anılan Kararnamede, kontratlı çalışana vekalet vazifesi verilmesine yönelik kurala yer verilmediği üzere, vekalet fiyatı ödenmesine ait bir düzenlemeye de yer verilmemiştir.
399 sayılı kanun Kararında Kararname’nin 58. unsuru uyarınca, kontratlı işçiye ait olarak bu kanun Kararında Kararname’de düzenleme bulunmayan hallerde 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun uygulanması öngörüldüğünden, kontratlı çalışanın bir misyonu vekaleten yürütmek üzere görevlendirilmesi halinde, 657 sayılı Kanun’un vekalete ait kurallarının uygulanması gerektiği kuşkusuzdur.
657 sayılı Kanun’un 86. unsurunda, vekalet vazifesi ve aylık verilmesinin kuralları düzenlenmiş; birebir Kanun’un 174. ve 175. hususlarında de, vekalet aylığı ödenebilmesi için vazifenin fiilen yapılmasının ve vekilin asilde aranan kuralları taşımasının Mecbur olduğu belirtilmiş olup; buna nazaran, vekaleten atananlara, bu vazifelerin fiilen icra edilmesi ve asilde aranan koşulların taşınması kaydıyla, vekalet aylığı ödenmesi gerektiği kuşkusuzdur.
Ayrıca, 375 sayılı kanun Kararında Kararname’nin ek 9. hususunun birinci fıkrasında, akademik işçi, askeri işçi, memurlar ve 399 sayılı kanun Kararında Kararname’ye tabi kontratlı işçiye ek ödeme verileceği belirtilmiş; beşinci fıkrasında da vekaleten atananlara, vekalet ettikleri takım yahut vazifeler için öngörülen ek ödeme fiyatının, asli takım yahut misyonları karşılığında aldıkları ek ödeme fiyatından Çok olması halinde, ortadaki farkın ödenmesi öngörülmüş; bu ödemenin yapılabilmesi de, Temel olarak vekilin asilde aranan koşulları taşıması şartına bağlanmıştır.
Bu durumda, …Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi Misyonda Yükselme Yönetmeliği uyarınca yapılan kıymetlendirme sonucunda davacının şeflik vazifesine atanmak için yaptığı müracaatının kabul edilerek 26/06/2009 tarihinde yapılacak misyonda yükselme imtihanına girmeye hak kazanması, hasebiyle davacının asilde aranan kuralları taşıması nedeniyle, vekalet vazifesinden kaynaklanan mali haklardan yararlandırılması gerekirken, aykırı istikamette tesis edilen süreçte ve davanın reddi yolundaki Mahkeme kararında hukuka uygunluk bulunmamaktadır.
T.C. DANIŞTAY
ONİKİNCİ DAİRE
Esas : 2018/7116
Karar : 2020/1374
Tarih : 18.02.2020
İSTEMİN KONUSU : İzm…ir 5. idare Mahkemesinin 30/04/2014 tarih ve E:2013/341, K:2014/693 sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem : …Elektrik Anonim Şirketi …İl Müdürlüğü Gereç İdaresi ve İkmal Müdürlüğü Ambar ve Gereç Şefliğinde 399 sayılı kanun Kararında Kararname eki (II) sayılı Cetvele tabi kontratlı işçi statüsünde ambar sorumlusu olarak vazife yapmakta iken 28/06/2004 tarihinden itibaren nakliye sigorta şefliğini yürütmek üzere vekaleten görevlendirilen hala ambar ve gereç şefliğini vekaleten yürüten davacı tarafından, vekalet ettiği şeflik misyonuna ait fiyat ve tazminat farklarının ödenmesi talebiyle yaptığı müracaatın reddine ait sürecin iptali ile vekalet misyonu nedeniyle ödenmeyen 30.000,00-TL. fiyatın yasal faizi ile Bir arada ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …5. idare Mahkemesince; davacının nakliye sigorta şefliği misyonuna vekaleten görevlendirildiği tartışmasız olmakla birlikte, misyonda yükselme imtihanında başarılı olamadığından şeflik misyonuna asaleten atanma kuralını taşımadığı, bu nedeniyle vekalet ettiği takıma ait vekalet fiyatından yararlandırılmamasında hukuka terslik bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN TEZLERİ : Davacı tarafından, vekalet fiyatının kendisine ödenmesi için asilde aranan Tüm kaideleri taşıdığı, davanın konusu ile birebir hususta açılan davalarda iptal kararları verildiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı yönetimler tarafından savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : Sevgi AYDINER DOLU
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabul edilerek idare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Tetkik Yargıcının açıklamaları dinlendikten ve evraktaki dokümanlar incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE MÜNASEBET:
MADDİ Hadise :
…Elektrik Anonim Şirketi …İl Müdürlüğü Materyal İdaresi ve İkmal Müdürlüğü Ambar ve Gereç Şefliğinde 399 sayılı kanun Kararında Kararname eki (II) sayılı Cetvele tabi kontratlı işçi statüsünde ambar sorumlusu olarak misyon yapmakta iken 28/06/2004 tarihinden itibaren nakliye sigorta şefliğini yürütmek üzere vekaleten görevlendirilen hala ambar ve materyal şefliğini vekaleten yürüten davacı tarafından, vekalet ettiği şeflik vazifesine ait fiyat ve tazminat farklarının ödenmesi talebiyle yaptığı müracaatın reddine ait sürecin iptali ile vekalet misyonu nedeniyle ödenmeyen 30.000,00-TL. fiyatın yasal faizi ile Birlikte ödenmesi karar verilmesi istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
Kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı iştirakleri işçisinin hizmete alınmalarını, vazife ve yetkilerini, niteliklerini, atanma, ilerleme, yükselme, hak ve yükümlülükleriyle diğer özlük haklarını düzenleyen 399 sayılı kanun Kararında Kararname’nin 3. unsurunda halk iktisadi teşebbüsleri ve bağlı ortaklarında hizmetlerin memurlar, kontratlı işçi ve emekçiler eliyle yürütüleceği belirtilmiş olup; esas olarak memurlar (I sayılı Cetvele tabi olanlar) hakkında 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, kontratlı işçi (II sayılı Cetvele tabi olanlar) hakkında 399 sayılı kanun Kararında Kararname ve personeller hakkında da İş Kanunu uygulanmaktadır.
399 sayılı kanun Kararında Kararname’nin “aylık ve ücretler” başlıklı 25. hususunun (c) fıkrasında, kontratlı işçiye mukavele fiyatı ödenmesi öngörülmüş ve mukavele fiyatının de; Temel fiyat, muvaffakiyet fiyatı ve kıdem fiyatı toplamından oluşacağı kurala bağlanmıştır.
Ayrıca, ”fazla çalışma ve diğer ödemeler” başlıklı 30. hususunun 1. fıkrasında, Çok çalışma fiyatı, yabancı lisan için ek ödeme yapılacağı belirtilmiş olup; 2. fıkrasında ise kontratlı işçiye bu kanun Kararında Kararnamede belirtilen ödemeler dışında rastgele bir ödeme yapılmayacağı kuralına yer veriliştir.
Diğer taraftan, 399 sayılı kanun Kararında Kararnameye ekli I sayılı Cetvele tabi çalışana (memurlara) ve II sayılı Cetvele tabi (sözleşmeli) işçiye ilişkin vazifelerin, kontratlı işçi tarafından vekaleten yürütülmesine yönelik anılan kanun Kararında Kararnamede bir kurala yer verilmediği üzere; kontratlı işçinin anılan misyonları vekaleten yürütmek üzere görevlendirilmesi halinde, bu işçiye vekalet aylığı ödeneceği yolunda da bir düzenlemeye yer verilmemiştir.
Bununla birlikte, “Uygulamanın İzlenmesi” başlıklı 58. hususunda, kontratlı çalışana ait olarak bu kanun Kararında Kararnamede düzenleme bulunmayan hallerde, Devlet İşçi Başkanlığının görüşü alınmak kaydıyla 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun ilgili kurallarının uygulanması öngörülmüştür.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun “vekalet misyonu ve aylık verilmesinin şartları” başlıklı 86. hususunun 1. fıkrasında; “Memurların yasal müsaade, süreksiz misyon, disiplin cezası uygulaması yahut misyondan uzaklaştırma nedenleriyle işlerinden süreksiz olarak ayrılmaları halinde yerlerine Kuruluş içinden yahut öbür kurumlardan yahut açıktan vekil atanabilir.”, 2. fıkrasında; “Bir vazifenin memurlar eliyle vekaleten yürütülmesi halinde aylıksız vekalet asıldır.”, 4. fıkrasında; “Aynı kurumdan (.) ayrılmalar hasebiyle atanan vekil memurlara vekalet vazifesinin 3 aydan Çok devam eden müddeti için, Kuruluş dışından yahut açıktan atananlarla Kurum içinden ilkokul öğretmenliğine atanan öğretmenler ile veznedarlık misyonuna atananlara vazifeye başladıkları tarihten itibaren vekalet aylığı ödenir.”, 6. fıkrasında; “Yukarıda sayılan haller dışında, boş takımlara ilişkin misyonlar gerek görüldüğü takdirde memurlara fiyatsız olarak vekaleten gördürülebilir.” kuralına yer verilmiştir.
Aynı Kanun’un 174. unsurunda; “vekalet aylıklarının ödenebilmesi için misyonun fiilen yapılması kuraldır.” ve 175. unsurunun 1. fıkrasında; “Bir misyona vekaleten atanan memurlara vekalet edilen misyonun takım derecesinin birinci kademesinin üçte biri, açıktan atananlara ise (Köy ve kasaba imamlığı takımlarına atananlara 146 ncı hususta yazılı minimum fiyat aylık meblağından aşağı olmamak üzere) üçte ikisi verilir. Bulundukları yerden Öbür bir yerdeki bir misyona vekalet suretiyle atananlara, Harcırah Kanununun süreksiz misyonla Öbür yere gönderilenlere ait kararları uygulanır.” ve 2. fıkrasında da; “Ancak, Kurum içinden yahut öbür kurumlardan vekalet edenlere vekalet aylığı ödenebilmesi için, vekilin asilde aranan koşulları taşıması mecburidir.” kuralı yer almıştır.
Ayrıca, 375 sayılı kanun Kararında Kararname’nin, 11/10/2011 tarih ve 666 sayılı kanun Kararında Kararnameyle eklenen, ek 9. hususunun 1. fıkrasında; “Aylıklarını 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile 2914 sayılı Yükseköğretim İşçi Kanununa nazaran almakta olan işçiye, 399 sayılı kanun Kararında Kararnameye ekli (II) sayılı Cetvele iç durumlarda istihdam edilen kontratlı çalışana, subay, kontratlı subay, astsubay, kontratlı astsubay, kontratlı Zabit ve astsubay adayları ile uzman jandarma ve uzman erbaşlara, mali haklar kapsamında yapılan her türlü ödemeler iç almakta oldukları Yekün ödeme fiyatı dikkate alınmak suretiyle tıpkı yahut emsal takım ve misyonlarda bulunan işçi ortasındaki fiyat istikrarını sağlamak hedefiyle, en yüksek Devlet memuru aylığına (ek gösterge dahil), ekli (I) sayılı Cetvelde yer Meydan takım ve vazife unvanlarına karşılık gelen oranların uygulanması suretiyle hesaplanan fiyatta ek ödeme yapılır.” ve 5. fıkrasında da; “Birinci fıkra kapsamına giren çalışandan; kurumlarınca bir takıma Kuruluş içinden yahut Kurum dışından vekalet ettirilenlere, vekaletin 657 sayılı Kanunun 86 ncı hususuna istinaden yapılmış ve bu konunun onayda belirtilmiş olması, vekalet misyonunun Bakanlar Konseyi kararı yahut müşterek karar ile Nakil yapılması gereken takımlar için ilgili bakan, diğer takımlar için asili atamaya yetkili amir tarafından verilmesi, vekalet eden işçinin asaleten atanmada aranan bütün koşulları (asaleten atanmada İmtihan kuralı aranılan takımlar için bu imtihanlara girebilme hakkının elde edilmiş olması dahil) taşıması kaydıyla vekalet ettikleri takım için öngörülen ek ödemenin asli takımları için öngörülen ek ödemeden Çok olması halinde, ortadaki fark, vekalet misyonuna başlanıldığı tarihten itibaren ve bu vazife fiilen yapıldığı sürece ödenir. Fakat, mehil süresi, yıllık müsaade, mazeret müsaadesi, hastalık ve refakat müsaadesi, süreksiz vazife, vekalet, vazifeden uzaklaştırma, hizmet içi eğitim, seminer ve kurs nedenleriyle vazifelerinden ayrılanlara vekalet edenlere bu formda ödeme yapılmaz.” kuralına yer verilmiştir.
17/05/1987 tarih ve 19463 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 99 sayılı Devlet Memurları Kanunu genel Bildirisi’nin 2. hususunda; “Asilde aranan kurallara sahip vekil memur bulunamadığı takdirde, hizmetin aksamadan yürütülebilmesi bakımından rastgele bir biçimde boşalmış yahut boş bulunan bir misyonun öncelikle varsa yardımcıları yoksa asilde aranan kurallara en yakın işçi tarafından tedviren gördürülmesi Muhtemel görülmektedir.” ve 3. unsurunda de; “657 sayılı Kanunun vekalet fiyatı ödenmesine ait 175 inci hususuna nazaran, tedvir münasebetiyle rastgele bir ödeme yapılması Muhtemel bulunmamaktadır.” açıklamasına yer verilmiştir.
HUKUKİ KIYMETLENDİRME:
Kamu iktisadi teşebbüslerinde vazife yapan kontratlı işçinin vazife ve yetkileri, nitelikleri, atanma, ilerleme, yükselme, hak ve yükümlülükleri, mali ve toplumsal hakları ile öbür özlük işleri 399 sayılı kanun Kararında Kararname’de düzenlenmiş olup; anılan Kararnamede, kontratlı işçiye vekalet vazifesi verilmesine yönelik kurala yer verilmediği üzere, vekalet fiyatı ödenmesine ait bir düzenlemeye de yer verilmemiştir.
399 sayılı kanun Kararında Kararname’nin 58. unsuru uyarınca, kontratlı işçiye ait olarak bu kanun Kararında Kararname’de düzenleme bulunmayan hallerde 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun uygulanması öngörüldüğünden, kontratlı işçinin bir vazifesi vekaleten yürütmek üzere görevlendirilmesi halinde, 657 sayılı Kanun’un vekalete ait kurallarının uygulanması gerektiği kuşkusuzdur.
657 sayılı Kanun’un 86. hususunda, vekalet vazifesi ve aylık verilmesinin kaideleri düzenlenmiş; tıpkı Kanun’un 174. ve 175. hususlarında de, vekalet aylığı ödenebilmesi için misyonun fiilen yapılmasının ve vekilin asilde aranan kuralları taşımasının Mecbur olduğu belirtilmiş olup; buna nazaran, vekaleten atananlara, bu misyonların fiilen icra edilmesi ve asilde aranan koşulların taşınması kaydıyla, vekalet aylığı ödenmesi gerektiği kuşkusuzdur.
Ayrıca, 375 sayılı kanun Kararında Kararname’nin ek 9. hususunun birinci fıkrasında, akademik işçi, askeri işçi, memurlar ve 399 sayılı kanun Kararında Kararname’ye tabi kontratlı çalışana ek ödeme verileceği belirtilmiş; beşinci fıkrasında da vekaleten atananlara, vekalet ettikleri takım yahut vazifeler için öngörülen ek ödeme meblağının, asli takım yahut vazifeleri karşılığında aldıkları ek ödeme meblağından Çok olması halinde, ortadaki farkın ödenmesi öngörülmüş; bu ödemenin yapılabilmesi de, Temel olarak vekilin asilde aranan kaideleri taşıması şartına bağlanmıştır.
Bu durumda, … Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi Vazifede Yükselme Yönetmeliği uyarınca yapılan kıymetlendirme sonucunda davacının şeflik misyonuna atanmak için yaptığı müracaatının kabul edilerek 26/06/2009 tarihinde yapılacak misyonda yükselme imtihanına girmeye hak kazanması, münasebetiyle davacının asilde aranan kaideleri taşıması nedeniyle, vekalet misyonundan kaynaklanan mali haklardan yararlandırılması gerekirken, karşıt tarafta tesis edilen süreçte ve davanın reddi yolundaki Mahkeme kararında hukuka uygunluk bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanun’un 49. unsuruna Müsait bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2.Davanın üstte özetlenen münasebetle reddi yolundaki …5. idare Mahkemesinin 30/04/2014 tarih ve E:2013/341, K:2014/693 sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yine bir karar verilmek üzere belgenin anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun’un (Geçici 8. unsuru uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. hususunun 1. fıkrası uyarınca bu kararın bildirim tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu Aleni olmak üzere, 18.02.2020 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
(X) – KARŞI oy :
Dava, Ged….iz Elektrik Anonim Şirketi …İl Müdürlüğü Gereç İdaresi ve İkmal Müdürlüğü Ambar ve Materyal Şefliğinde 399 sayılı kanun Kararında Kararname eki (II) sayılı Cetvele tabi kontratlı işçi statüsünde ambar sorumlusu olarak vazife yapmakta iken 28/06/2004 tarihinden itibaren nakliye sigorta şefliğini yürütmek üzere vekaleten görevlendirilen hala ambar ve materyal şefliğini vekaleten yürüten olarak davacı tarafından, vekalet ettiği şeflik vazifesine ait fiyat ve tazminat farklarının ödenmesi talebiyle yaptığı müracaatın reddine ait sürecin iptali ile vekalet misyonu nedeniyle ödenmeyen 30.000,00-TL. fiyatın yasal faizi ile Bir arada ödenmesine karar verilmesi istemiyle açılmıştır.
399 sayılı kanun Kararında Kararnamenin 1. hususunda, bu kanun Kararında Kararnamenin, 233 sayılı kanun Kararında Kararnameye tabi halk iktisadi teşebbüsleri ve bağlı iştirakleri çalışanının hizmete alınmalarını, vazife ve yetkilerini, niteliklerini, atanma, ilerleme, yükselme, hak ve yükümlülükleriyle öbür özlük haklarını düzenlediği belirtilmiş, istihdam biçimlerini belirleyen 3. hususunun (b) bendinde, teşebbüs ve bağlı iştiraklerde, Devlet tarafından tahsis edilen halk sermayesinin karlı, verimli ve iktisadın kurallarına Müsait bir formda kullanılmasında bulunduğu teşkilat, hiyerarşik kademe ve vazife unvanı itibariyle kuruluşun karlılık ve verimliliğini direkt doğruya etkileyebilecek karar alma, alınan kararları uygulatma ve uygulamayı denetleme yetkisi verilmiş asli ve Daimi misyonların genel yönetim temellerine nazaran yürütüleceği, teşebbüs ve bağlı iştiraklerin genel yönetim asıllarına nazaran yürütülmesi gereken asli ve Daimi misyonların; genel müdür, genel müdür yardımcısı, teftiş şurası lideri, şura ve daire liderleri, kuruluş, bölge, fabrika, işletme ve şube müdürleri, müfettiş ve müfettiş yardımcıları ile ekli (I) sayılı cetvelde takım unvanları gösterilen öbür işçi eliyle gördürüleceği, bunlar hakkında bu kanun Kararında Kararnamede yer Meydan kararlar dışında 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu kararlarının uygulanacağı kurala bağlanmış, (c) bendinde ise, (b) bendi dışında kalan kontratlı işçi, teşebbüs ve bağlı iştiraklerin genel yönetim asılları dışında yürüttükleri hizmetlerinde bu kanun Kararında Kararnamede belirtilen hukuksal temeller çerçevesinde akdedilecek bir kontrat ile çalıştırılan ve Amele statüsünde olmayan işçi olarak tanımlanmış, birebir bentte bunların bu kanun Kararında Kararnamede kontratlı işçi olarak geçeceği belirtilmiştir.
Aynı kanun Kararında Kararnamenin aylık ve fiyatları düzenleyen 25. unsurunun (a) bendinde, ekli (I) sayılı cetvelde takım, unvan ve dereceleri gösterilen çalışanın aylık ve özlük hakları bakımından 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi olduğu, (c) bendinde, ekli (I) sayılı cetvelin dışında kalan kontratlı çalışana ödenecek kontrat fiyatının; Temel fiyat ile muvaffakiyet ve kıdem fiyatları toplamından oluşacağı, Çok çalışma ve öbür ödemelerin düzenlendiği 30. hususunda ise, kontratlı çalışana bu kanun Kararında Kararnamede belirtilen ödemeler dışında rastgele bir ödeme yapılmayacağı karara bağlanmıştır.
399 sayılı kanun Kararında Kararname kapsamındaki (II) sayılı cetvele tabi kontratlı işçinin fiyatlarının imzalanan mukavele kararlarında belirtildiği, maaş dışındaki Çok çalışma ve öbür ödemelerin ise tıpkı kanun Kararında Kararnamenin 30. unsurunda düzenlendiği, vekalet aylığına ait kontratta ve kanun Kararında Kararname kapsamında bir düzenleme olmadığı üzere, bilakis kontrat ve kanun Kararında Kararname kararlarında belirtilen ödemeler dışında rastgele bir ödeme yapılamayacağının açıkça düzenlendiği görülmektedir.
Bu nedenle; davacının temyiz isteminin reddi ile idare Mahkemesi kararının üstte belirtilen İzah ile onanması gerektiği oyu ile bozma yolundaki çoğunluk kararına katılmıyorum.
Yorum Yok