İstemi reddeden Danıştay Sekizinci Dairesinin kararı onandı.
8. Daire red münasebeti: Norm hiyerarşisine uygundur
İdarelerin, normlar hiyerarşisine alışılmamış olmayacak biçimde, halk hizmetlerini yerine getirmede aktifliğin sağlanması için Gerekli tedbirleri alma, bu kapsamda düzenleyici süreçler yapma yetkisine sahip olduklarından, halk hizmetlerinin hangi şartlar altında ve nasıl yürütüleceğini evvelden saptamak her Vakit Muhtemel olmadığından, gelişen durumlara nazaran ortaya çıkan gereksinimleri karşılayabilmek gayesiyle yönetmeliklerle ve daha alt düzenleyici süreçler olan bildiri ve genelgelerle düzenleme yapmak konusunda takdir yetkisine sahip olduğu,
İdarelerin yönetmelik ve daha alt düzenleyici süreçler ile düzenleme yetkisinin, yasama organının çizdiği hudutlar içinde, başta Anayasa olmak üzere, kanun, tüzük üzere üst hukuk normlarına karşıt olmamak kayıt ve kaidesine bağlı olarak gerçekleşebileceği, öğretide de türevsel bir yetki olarak kabul edilen yönetimlerin düzenleme yetkisinin, üst normlarla getirilen kararları kısıtlayacak bir formda kullanılamayacağı,
Mevzuat yapma tekniği açısından da, yönetimin kanunla kendisine verilmiş olan vazifeleri idari metinlerle düzenlerken, bu misyonların gerektirdiği teknik ayrıntıların belirlenmesi noktasında takdir hakkına sahip olduğu, lakin bu takdir hakkının keyfiyeti Anlatım etmediği Aleni olup, halk faydası ve halk tertibine Müsait olarak kullanılması gerektiği,
Dava konusu Yönetmelik unsurlarının desteği olan 222 sayılı Kanun’un 3. unsuru ile 1739 sayılı Kanun’un 22. unsurunun Anayasa’ya alışılmamış olduğu teziyle açılan davada, Anayasa Mahkemesinin 20/09/2012 tarih ve E:2012/65, K:2012/128 sayılı kararı ile Laf konusu kanun kararlarının Anayasa’ya muhalif olmadığına ve iptal isteminin reddine karar verilmiştir.
İDDK: Şahsî çıkar münasebetini de ek etti
Davacıların çocuklarının Okul öncesi eğitime bir Yıl daha devam etmesi istemiyle yapılan müracaatın, dava konusu Yönetmelik’in 11. hususunun 5. ve 6. fıkralarında belirtilen ıslak şartının sağlanmadığı gerekçesiyle reddedilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Dava konusu Yönetmelik’in 11. hususunun Okul öncesi eğitme kayıt yaşını düzenleyen 5. fıkrası ile ilkokula kayıt yaşını düzenleyen 6. fıkrasının davacıların menfaatlerini ilgilendirdiği anlaşılmakta olup, Laf konusu unsurun öteki kısımları ile davacılar ortasında şahsî, legal ve şimdiki bir çıkar münasebeti bulunmamaktadır.
T.C.
DANIŞTAY
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
temel No: 2022/1396
Karar No: 2022/2751
TEMYİZ EDEN (DAVACILAR) : . ‘a velayeten baba . Ebeveyn .
KARŞI taraf (DAVALI) : . Bakanlığı
VEKİLİ : .
İSTEMİN KONUSU:
Danıştay Sekizinci Dairesinin 09/06/2021 tarih ve E:2019/70, K:2021/2981 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem:
26/07/2014 tarih ve 29072 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan ulusal Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği’nin 10. ve 11. hususlarının iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti:
Danıştay Sekizinci Dairesinin 09/06/2021 tarih ve E:2019/70, K:2021/2981 sayılı kararıyla; dava açıldıktan sonra, Yönetmelik’in 11. unsurunun 2. ve 3. fıkralarının, 5. fıkrasının (a), (b), (c), (ç) ve (d) bentlerinin, 6. fıkrasının (a) ve (b) bentlerinin değiştirildiği görülmekte ise de, yapılan değişikliklerin dava açma nedenlerini ortadan kaldırmadığı sonucuna varılarak işin aslına geçilmiş,
222 sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanunu’nun 3. unsuru ve 1739 sayılı ulusal Eğitim Temel Kanunu’nun 22. hususu ile 26/07/2014 tarih ve 29072 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan ulusal Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği’nin 10. ve 11. unsurlarında yer Meydan kurallar aktarılarak,
Anayasa’nın 124. hususu uyarınca, kanun koyucunun genel prensipleri belirlemesi şartıyla düzenlenecek bahsin uygulanmasını ve uygulamaya ait detayların belirlenmesini yürütmeye, bir Öbür tabirle yönetimlere bırakmasının Mümkün olduğu,
Normlar hiyerarşisi kuramına nazaran hukuk nizamının, farklı kademede yer Meydan anayasa, kanun, tüzük, yönetmelik ve diğer düzenleyici süreçlerden oluşan birçok normu içerdiği ve her normun geçerliliğini bir üst basamakta yer Meydan normdan aldığı, bu nitelikleri gereği, dayandıkları üst hukuk normlarına muhalif karar ihtiva etmelerinin Mümkün olmadığı, bu kuramın en besbelli özelliklerinden birinin de, bir düzenlemenin hiyerarşik sıralamada daha altta bulunan bir düzenleme ile değiştirilememesi ve kaldırılamaması olduğu, münasebetiyle normlar hiyerarşisinde kanunlardan alt sırada gelen yönetmeliklerin de üst norm olan kanunlara muhalif olamayacağı,
İdarelere, halk hizmetinin daha faal ve verimli yürütülmesi emeliyle kendi misyon alanlarını ilgilendiren mevzularda yönetmelik çıkarma ve bu yönetmeliklerde değişiklikler yapabilme yetkisinin verilmiş olduğu ve bu yönetmeliklerin Anayasa, kanun, tüzük ve hukukun genel prensiplerine alışılmamış kararlar içermemesi ve öngörülen hal ve yetki şartlarına uyularak çıkarılması dışında, Laf konusu düzenleme yetkisinin kullanılmasında halk hukuku tarafından rastgele bir Mani bulunmadığı,
Bilindiği üzere; normlar hiyerarşisinde kanunlardan sonra gelen yönetmeliklerin bir kanun kararına dayalı olarak hazırlandığı ve kanun kararlarına açıklık getirilmesi suretiyle bu kanun kararlarının uygulamaya geçirilmesinin amaçlandığı, diğer yandan, normlar hiyerarşisindeki düzenlemenin soyuttan somuta hakikat kademeli bir sistem içerdiği, kanun koyucunun düzenleyeceği bahislerde genel prensipleri belirleyeceği ve bunun uygulanmasını yürütmeye, bir Öbür tabirle yönetimlere bırakacağı, bu durumun, asli düzenleme yetkisinin yasama organına ilişkin olmasının doğal bir sonucu olduğu,
İdarelerin, normlar hiyerarşisine karşıt olmayacak biçimde, halk hizmetlerini yerine getirmede aktifliğin sağlanması için Gerekli tedbirleri alma, bu kapsamda düzenleyici süreçler yapma yetkisine sahip olduklarından, halk hizmetlerinin hangi şartlar altında ve nasıl yürütüleceğini evvelden saptamak her Vakit Muhtemel olmadığından, gelişen durumlara nazaran ortaya çıkan muhtaçlıkları karşılayabilmek hedefiyle yönetmeliklerle ve daha alt düzenleyici süreçler olan bildiri ve genelgelerle düzenleme yapmak konusunda takdir yetkisine sahip olduğu,
İdarelerin yönetmelik ve daha alt düzenleyici süreçler ile düzenleme yetkisinin, yasama organının çizdiği sonlar içinde, başta Anayasa olmak üzere, kanun, tüzük üzere üst hukuk normlarına muhalif olmamak kayıt ve kuralına bağlı olarak gerçekleşebileceği, öğretide de türevsel bir yetki olarak kabul edilen yönetimlerin düzenleme yetkisinin, üst normlarla getirilen kararları kısıtlayacak bir halde kullanılamayacağı,
Mevzuat yapma tekniği açısından da, yönetimin kanunla kendisine verilmiş olan vazifeleri idari metinlerle düzenlerken, bu vazifelerin gerektirdiği teknik ayrıntıların belirlenmesi noktasında takdir hakkına sahip olduğu, fakat bu takdir hakkının keyfiyeti Anlatım etmediği Aleni olup, halk faydası ve halk sistemine Müsait olarak kullanılması gerektiği,
Dava konusu Yönetmelik unsurlarının desteği olan 222 sayılı Kanun’un 3. hususu ile 1739 sayılı Kanun’un 22. hususunun Anayasa’ya alışılmamış olduğu teziyle açılan davada, Anayasa Mahkemesinin 20/09/2012 tarih ve E:2012/65, K:2012/128 sayılı kararı ile Laf konusu kanun kararlarının Anayasa’ya karşıt olmadığına ve iptal isteminin reddine karar verildiği,
Bu durumda, dava konusu Yönetmelik’in 10. unsurunun ve 11. hususlarının desteği Kanun’larda öngörülen düzenlemelere Müsait olduğu anlaşıldığından, Laf konusu düzenlemelerde hukuka terslik bulunmadığı gerekçesiyle,
davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENLERİN ARGÜMANLARI:
Davacılar tarafından, çocuklarının ilköğretim okuluna Mecbur olarak kaydının yapıldığı, fakat bir Yıl daha Okul öncesi eğitime devam etmesi gerektiği, okula başlama yaşının Eylül ayı sonu prestijiyle hesaplanmasının hukuka ters olduğu, Yıl sonu yahut Yıl başına nazaran hesaplama yapılması gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI:
Davalı yönetim tarafından, savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ FİKRİ:
Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının gerekçeli onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Yargıcının açıklamaları dinlendikten ve evraktaki evraklar incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE MÜNASEBET:
MADDİ OLAY:
Davacıların müşterek çocukları, 2017-2018 eğitim ve öğretim yılında . Anaokulunda Okul öncesi eğitim görmüştür.
Davacılardan. tarafından, anılan Okul Müdürlüğüne 05/06/2018 tarihinde yapılan müracaatta, çocuklarının Okul öncesi eğitime bir Yıl daha devam etmesi istenilmiştir.
Söz konusu müracaat Okul Müdürlüğünün. tarih ve E.. sayılı süreciyle reddedilmiştir.
Bunun üzerine temyizen incelenen dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Adabı Kanunu’nun 2. unsurunun 1. fıkrasının (a) bendinde, iptal davaları idari süreçler hakkında yetki, form, sebep, husus ve gaye istikametlerinden biri ile hukuka muhalif olduklarından Dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan davalar olarak tanımlanmıştır.
HUKUKİ KIYMETLENDİRME:
Dava konusu Yönetmelik’in 10. hususu ile 11. hususunun 5. ve 6. fıkraları istikametinden;
Danıştay dava dairelerinin sonuncu kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Metodu Kanunu’nun 49. unsurunda yer alan;
“a) misyon ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka ters karar verilmesi,
c) Tarz kararlarının uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte kusur yahut eksikliklerin bulunması” sebeplerinden birinin varlığı halinde mümkündür.
Dayandığı hukukî nedenler ve münasebeti üstte açıklanan Danıştay Sekizinci Dairesi kararının, dava konusu Yönetmelik’in 10. hususu ile 11. hususunun 5. ve 6. fıkraları tarafından davanın reddine ait kısmı, tıpkı münasebet ile Heyetimizce da Müsait bulunmuş olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen tezler, kararın anılan kısmının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
Dava konusu Yönetmelik’in 11. unsurunun 5. ve 6. fıkraları dışındaki kısımları tarafından;
2577 sayılı Kanun’un 2. hususunda yer Meydan ve iptal davasının subjektif ehliyet şartı olan “menfaat ihlali” kavramı doktrin ve içtihatlarda dava konusu süreçle davacı ortasında kurulan ferdî, yasal, yeni bir çıkar bağlantısı olarak tanımlanmaktadır. Kelamı edilen çıkar bağlantısının varlığı ve sonları her olayda yargı yerince uyuşmazlığın niteliğine nazaran belirlenmektedir.
Yargısal kontrol emeliyle her idari sürece karşı herkes tarafından iptal davası açılmasının idari süreçlerde istikrarsızlığa neden olmaması ve yönetimin işleyişinin bu yüzden Olumsuz etkilenmemesi için, dava konusu edilecek süreç ile dava açacak şahıs ortasında aşikâr ölçüler içinde çıkar ilgisi bulunması şartına gereksinim vardır.
İptal davası açılabilmesi için Gerekli olan çıkar bağı şahsî, yasal, yeni bir menfaatin bulunması halinde gerçekleşecektir. Öbür bir anlatımla, iptal davasına mevzu olan sürecin davacının menfaatini ihlal ettiğinden Laf edilebilmesi için, davacıyı etkilemesi, yani davacının şahsî menfaatini ihlal etmesi, süreç ile davacı ortasında Önemli ve makul bir alakanın bulunması gereklidir. İptal davalarında, dava konusu sürecin davacının menfaatini ihlal ettiğinin saptanması halinde, davacının davada ehliyetinin (subjektif ehliyetinin) bulunduğu, münasebetiyle davanın temelinin incelenmesine geçilebileceği açıktır.
Uyuşmazlıkta; davacıların çocuklarının Okul öncesi eğitime bir Yıl daha devam etmesi istemiyle yapılan müracaatın, dava konusu Yönetmelik’in 11. hususunun 5. ve 6. fıkralarında belirtilen ıslak şartının sağlanmadığı gerekçesiyle reddedilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Dava konusu Yönetmelik’in 11. unsurunun 5. ve 6. fıkralarında Okul öncesi eğitim ile ilkokula kayıt yaşı düzenlenmiş olup, Laf konusu hususun diğer kısımlarında ise; tahsil çağında olup nüfus kaydı bulunmayan çocuklar, yabancı asıllı olup İçişleri Bakanlığınca verilen evrak ile kimlik numarası edinen çocuklar, şehit, Muharebe malülü ve muharip gazi çocukları ile rehberlik ve araştırma merkezi raporu ile yönlendirilmesi yapılan Özel eğitime muhtaçlığı olan çocuklarla ilgili düzenlemeler yapılmış, Rüştiye ve imam-hatip ortaokuluna kayıt ile Özel Okul öncesi ve Özel ilköğretim kurumlarına kaydı yapılan çocukların nakli konusunda kurallara yer verilmiştir.
Bu durumda, dava konusu Yönetmelik’in 11. unsurunun Okul öncesi eğitme kayıt yaşını düzenleyen 5. fıkrası ile ilkokula kayıt yaşını düzenleyen 6. fıkrasının davacıların menfaatlerini ilgilendirdiği anlaşılmakta olup, Laf konusu hususun öteki kısımları ile davacılar ortasında ferdî, yasal ve şimdiki bir çıkar münasebeti bulunmamaktadır.
Bu prestijle, dava konusu Yönetmelik’in 11. hususunun 5. ve 6. fıkraları dışındaki kısımları istikametinden davanın reddi yolundaki Daire kararında sonucu prestijiyle hukuka karşıtlık görülmemiştir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacıların temyiz istemlerinin reddine,
2. Davanın üstte özetlenen münasebetle reddine ait Danıştay Sekizinci Dairesinin temyize husus 09/06/2021 tarih ve E:2019/70, K:2021/2981 sayılı kararının dava konusu Yönetmelik’in 10. unsuru ile 11. unsurunun 5. ve 6. fıkralarına ait kısmının ONANMASINA,
3. Anılan Daire kararının dava konusu Yönetmelik’in 11. hususunun, 5. ve 6. fıkraları dışındaki kısımlarına yönelik kısmının üstte belirtilen münasebetle ONANMASINA,
4. Kesin olarak, 06/10/2022 tarihinde oybirliği ile karar verildi.
Yorum Yok