Depremin akabinde bölgedeki ailelerin göç ettiği Mersin, Konya, Ankara ve Diyarbakır üzere vilayetlerde fahiş kira artışları yapılması üzerine harekete geçildi.
Cumhuriyet Başsavcılıkları soruşturma başlatırken, Ticaret Vilayet Müdürlükleri ve Vergi Daireleri kontrolleri sıklaştırdı. Ticaret Bakanlığı ilan siteleri üzerinden emlakçıları uyardı.
YÜZDE 50 ARTTI
Kahramanmaraş’taki zelzelelerin akabinde birçok vilayette kiralık ve satılık Hane fiyatları yükseldi. TSKB Gayrimenkul Değerleme A.Ş. tarafından yapılan bir araştırmaya nazaran, ülkenin güneydoğusundaki komşu vilayetlere ve daha batıdaki Aka kentlere olan göç, kiraların yüzde 45’e varan oranlarda artmasına yol açtı.
Satılık konutlarda ise 50 bin liradan 600 bin liraya kadar ulaşan yükselişler yaşanıyor. Hatta birçok vilayette fırsatçılar bağımsız arazi fiyatlarını da yükseltmiş durumda. Diyarbakır’da arazi fiyatları ikiye katlandı. Resmi sayılara nazaran 500 bine yakın kişinin göç ettiği Mersin’de 7 bin liralık daireler 14 bin TL’den kiraya verilmeye başlandı.
Konya’da kimi semtlerde 5 bin TL olan kiralar, 10 bin liraya kadar yükseldi. Ankara’da da daha Evvel 6 bin lira olan meskenler artık 11 bin liradan kiralanıyor. Vatandaşların şikayetleri artınca kontroller sıklaştırıldı.
Söz konusu vilayetlerde İl Ticaret Müdürlükleri emlakçılara yönelik kontroller yapıyor. Takımlar, sarsıntıdan Evvel ve sonraki kira fiyatlarını, kontratları ve kurul fatura bedellerini inceliyor.
331 BİN TL Nakit CEZASI
Hazırlanan tutanaklar, Ticaret Bakanlığı Haksız Fiyat Kıymetlendirme Konseyi’ne gönderiliyor. Fahiş fiyat artışı belirlenmesi halinde 33 bin lira ile 331 bin lira ortasında ceza uygulanabiliyor.
Eğer müfettişler piyasa bozucu hareket tespit ederse 100 bin liradan 2 milyon TL’ye kadar ceza uygulanabiliyor. Öte yandan, Ankara ve Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılıkları da dün Hane satış ve kiralama bedellerinde Önemli artışlar yaşanması üzerine soruşturma başlattı.
YASA DEĞİŞEBİLİR
Savcılıklar Türk Ceza Kanunu’nun 237’nci unsurundaki ‘Fiyatları etkileme hatası’na dayanarak resen soruşturma yürütüyor.
TCK’nın ilgili unsurunda, “İşçi fiyatlarının yahut besin yahut malların kıymetlerinin artıp eksilmesi sonucunu doğurabilecek bir halde ve bu amaçla palavra haber yahut havadis yayan yahut sair hileli yollara başvuran kimseye bir yıldan üç yıla kadar mahpus ve isimli Nakit cezası verilir” deniliyor.
Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, zelzelelerin akabinde ceza mevzuatı ve cezai yaptırımlar konusunda bir hazırlık içerisinde olduklarını belirtmişti. Bakanlığın zelzele ve salgın periyotlarında Eser fiyatı ve kirada fahiş artış yapanlara 2 yıldan 5 yıla kadar mahpus cezası öngören Yasa üzerinde çalıştığı söylenmişti.
DÜNYADA SINIRLAMA VAR
Kira fiyatlarıyla ilgili kontroller birçok ülkede kanunlarla belirlenmiş durumda. Avusturya’da kira denetimi kanunu ile Hane kiralarında Hudut var. Bu Hudut Hane sınıfı ve metrekaresine nazaran değişiyor. İngiltere’de 1988’de çıkarılan maddeyle hem tahliye sebeplerini, hem de kira artışlarını sınırlamış.
İtalya’da da halk sık sık kiralara müdahale ediyor. Kira bedelleri ve tahliyeler donduruluyor, aktüel kontratlar uzatılıyor.
Hollanda’da Hane Kiracılığı Yasası, kirası makul bir düzeyden düşük konutlar için kiranın yılda yalnızca bir Defa artırılabileceğini, bu artışın devletin belirlediği orandan daha Çok olamayacağını öngörüyor.
Danimarka’da her belediyede, daire özelliklerine nazaran uygulanacak azami kira bedelini belirlemekle misyonlu bir kira denetimi ofisi var. ABD’de de dahi hala pek Fazla eyalette kira tavanı uygulanıyor.
Türkiye’de de geçen Yıl kira artış oranlarına sınırlamaya gidilmişti. 8 Haziran 2022’de yürürlüğe giren düzenlemeyle, 1 Temmuz 2023 tarihine kadar kira artışları yüzde 25 ile sonlandırılmıştı.
Metin CAN
Yorum Yok